Volume 12, Issue 3

Abstract

'Opvoeding' als theoretisch begrip is door de eeuwen heen door menig pedagoog, psycholoog, filosoof of ervaringsdeskundige beschreven. De literatuur beschrijft wat 'opvoeding' is, onder welke omstandigheden opvoeding plaatsvindt of wat opvoeding betekent voor de pedagogische relatie tussen kind en ouder. Zo gaat Langeveld er bijvoorbeeld van uit dat opvoeding pas kan plaatsvinden als kinderen gezag kunnen erkennen (Langeveld, 1979) en dat in de periode voor de opvoeding, humanisering of een vooropvoeding plaatsvindt. Spiecker beargumenteert echter dat humaniseren, zoals Langeveld het verwoordt, opvoeding bij uitstek is, omdat kinderen vanaf hun geboorte opgenomen worden in de handelingswereld van hun ouders (Spiecker, 1977). Dit soort omschrijvingen geven een abstracte invulling aan het concept 'opvoeding', maar geven geen inzicht in wat opvoeding in de dagelijkse praktijk inhoudt. En deze voorkennis heb ik juist nodig voor het uitvoeren van mijn promotieonderzoek. In mijn onderzoek op kinderdagverblijven in Nederland wil ik namelijk achterhalen hoe leidsters en ouders samenwerken in de opvoeding en verzorging van kinderen en met betrekking tot welke pedagogische aspecten zij met elkaar afstemmen. Daarvoor gebruik ik als methoden participerende observatie, diepte-interviews en focusgroepen. Ik heb zelf geen kinderen en heb in mijn omgeving ook geen kennissen of vrienden met jonge kinderen waarvan ik zou kunnen leren. Het ontbreken van ervaringskennis met de opvoeding zou er mijns inziens voor zorgen dat ik mij niet goed genoeg zou kunnen inleven in de ideeën en denkbeelden van ouders en leidsters. Ik veronderstel dat ik door voorkennis over de opvoedingspraktijk mijn onderzoek gerichter en preciezer uit kan voeren. Daarom heb ik besloten een vooronderzoek uit te voeren waarin ik participerend zou observeren in vier verschillende gezinnen. Participerende observatie is tenslotte de methode bij uitstek als je als onderzoeker te weten wilt komen wat mensen in hun natuurlijke omgeving doen en welke denkbeelden en ideeën daarachter steken. Je kan mensen door middel van een interview direct vragen naar de betekenis van hun handelen, maar dan is er altijd het gevaar dat mensen, en zeker als het om opvoeding gaat, sociaal wenselijke antwoorden geven of een ideaalbeeld schetsen. Je hebt dan als onderzoeker nog steeds geen inzicht verworven in de natuurlijke situatie van mensen en de betekenis die mensen geven aan hun handelen. Het voordeel van participerende observatie is dat je de gebeurtenissen die je waarneemt en observeert, kan bespreken tijdens een informeel gesprek. Want dan moet de geobserveerde als het ware naar aanleiding van een specifieke en concrete situatie uitleggen waarom hij of zij het op deze manier heeft aangepakt. En juist die combinatie geeft je als onderzoeker het meeste inzicht in waarom mensen handelen zoals ze handelen.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/2007.012.003.008
2007-09-01
2024-03-28
Loading full text...

Full text loading...

http://instance.metastore.ingenta.com/content/journals/10.5117/2007.012.003.008
Loading

Most Cited Most Cited RSS feed