‘Als in een veergezicht’ | Amsterdam University Press Journals Online
2004
Volume 111, Issue 1
  • ISSN: 0002-5275
  • E-ISSN: 2352-1244

Abstract

Abstract

From a philosophical and theological stance, Spinoza and Vondel are traditionally portrayed as downright antipodes. Whereas Spinoza is seen as a pre-eminent representative of ‘radical Enlightenment’, Vondel is generally considered as a rather reactionary author who does not fit at all in this radical version of Enlightenment. The central aim of this article is to modify this generally agreed perception. On the basis of recent historical research in the relation between the circle of Spinoza and Vondel, the affinities between both authors can be brought to the fore, in particular when looking at their writings on the relation between politics and religion. The gap between their views becomes only apparent when their respective views of God are at stake: there is an undeniable contrast between Spinoza’s naturalist pantheism and Vondel’s classic theism. In order to understand that very difference, the focus will be laid on two writings, conceived in more or less the same period: Vondel’s philosophical-theological poem and Spinoza’s . The central difference between the two authors in these writings relates to their methodological approach of existential questions about God and salvation, in particular to their dissent concerning the epistemological role of the geometrical method and the specific role of language. One of the hypotheses I propound in this respect is that Vondel’s relation to Lodewijk Meyer has been of utmost importance in order to explain their different methodological positions. Finally, I indicate the topical relevance of this methodological difference for contemporary philosophical reflection.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/ANTW2019.1.008.VANH
2019-03-01
2024-04-25
Loading full text...

Full text loading...

/deliver/fulltext/00025275/111/1/08_ANTW2019.1_VANH.html?itemId=/content/journals/10.5117/ANTW2019.1.008.VANH&mimeType=html&fmt=ahah

References

  1. Bakker, B.(2005)Een goddelijk schilderij: Vondel over landschap en schilderkunst in zijn Bespiegelingen van 1662, Neerlandistiek. Wetenschappelijk tijdschrift voor de Nederlandse taal- en letterkunde 05.02), pp. 1-34.
    [Google Scholar]
  2. Bilgrami, A.(2010)What is Enchantment? in: M.Warner, J.VanAntwerpen en C.Calhoun (red.), Varieties of Secularism in a Secular Age. Cambridge: Harvard University Press, pp.145-65.
    [Google Scholar]
  3. Bilgrami, A.(2016)Secularism, Identity, and Enchantment. Cambridge: Harvard University Press.
    [Google Scholar]
  4. Bossers, A. (1978-9) Nil Volentibus Arduum en Vondel, Spektator. Tijdschrift voor Neerlandistiek8, pp. 95-101.
    [Google Scholar]
  5. Bossers, A.(2012)Rondom het kunstgenootschap Nil Volentibus Arduum: enkele observaties, Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman35, pp. 24-31.
    [Google Scholar]
  6. Calis, P.(2008)Vondel. Het verhaal van zijn leven. Amsterdam: Meulenhoff.
    [Google Scholar]
  7. Cassirer, E.(1953)The Platonic Renaissance in England. Edinburgh: Nelson.
    [Google Scholar]
  8. De Dijn, H.(1983)Adriaan Heereboord en het Nederlands Cartesianisme, Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte75, pp. 56-69.
    [Google Scholar]
  9. De Dijn, H.(2009)Spinoza. De doornen en de roos. Kalmthout: Pelckmans.
    [Google Scholar]
  10. De Valk, Th.(1921)Spinoza en Vondel, De BeiaardVI.2, pp. 440-458.
    [Google Scholar]
  11. De Vries, Th.(1991)Spinoza. Biografie. Amsterdam: de Prom.
    [Google Scholar]
  12. Gullan-Whur, M.(2000)Spinoza. Een leven volgens de rede. Vertaald door Jabic Veenbaas & Willem Visser. Rotterdam: Lemniscaat.
    [Google Scholar]
  13. Israel, J.(2001)Radical Enlightenment: Philosophy and the Making of Modernity, 1650-1750. Oxford: Oxford University Press.
    [Google Scholar]
  14. Keirsbilck, M.(2012)’Sou niet te duchten staen gewetens scharpe dwang’. Politieke beschouwingen in Joost van den Vondels Palamedes en Baruch de Spinoza’s Theologisch-Politiek Traktaat, De Zeventiende Eeuw28 (I), pp. 66-81.
    [Google Scholar]
  15. Leemans, E.A.(1937)Vondel en Spinoza, Verslagen en Mededeelingen der Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, pp. 701-725.
    [Google Scholar]
  16. Mertens, F.(2012)Van den Enden en Spinoza. Uitgeverij Spinozahuis.
    [Google Scholar]
  17. Mertens, F.(2013)Franciscus van den Enden. Biography, Ghent University, users.telenet.be/fvde/index.htm.
    [Google Scholar]
  18. Mignini, F.(1987)Données et problèmes de la chronologie spinozienne entre 1656 et 1665, Revues des sciences philosophiques et théologiques71, pp. 9-21.
    [Google Scholar]
  19. Molkenboer, B.H.(1937)Heeft Vondel Spinoza niet bestreden?, Vondelkroniek8, pp. 26-38
    [Google Scholar]
  20. Morgan, M.L (red.) (2002), Spinoza. Complete Works with Translations by Samuel Shirley. Cambridge: Hackett Publishing Company.
    [Google Scholar]
  21. Nadler, S.(1999)Spinoza. A Life. Cambridge: Cambridge University Press.
    [Google Scholar]
  22. Nagel, Th.(1986)The View from Nowhere. New York en Oxford: Oxford University Press.
    [Google Scholar]
  23. Popkin, R.H.(1987)The Religious Background of Seventeenth-Century Philosophy, Journal of the History of Philosophy25 (1), pp. 35-50.
    [Google Scholar]
  24. Rens, L.(1969)O zoete vrijheid! Vondel als strijder voor vrijheid en vrede. Leiden: Sijthoff.
    [Google Scholar]
  25. Rogier, L.J.(1964)Geschiedenis van het Katholicisme in Noord-Nederland in de 16de en 17de eeuw. Amsterdam-Brussel: Urbi et Orbi.
    [Google Scholar]
  26. Spinoza, B.(1977)Briefwisseling. Vertaald uit het Latijn en uitgegeven naar de bronnen alsmede van een inleiding en van verklarende en tekstkritische aantekeningen voorzien door F. Akkerman, H.G. Hubbeling, A.G. Westerbrink. Amsterdam: Wereldbibliotheek.
    [Google Scholar]
  27. Spinoza, B.(1982)Korte geschriften. Bezorgd door F. Akkerman, H.G. Hubbeling, F. Mignini, M.J. Petry, N. en G. Van Suchtelen. Amsterdam: Wereldbibliotheek.
    [Google Scholar]
  28. Spinoza, B.(1997)Theologisch-Politiek Traktaat. Uit het Latijn vertaald, ingeleid en van verklarende aantekeningen voorzien door F. Akkerman. Amsterdam: Wereldbibliotheek.
    [Google Scholar]
  29. Spinoza, B.(2017)Verhandeling over de verbetering van het verstand. Vertaald, ingeleid en van een nawoord voorzien door Theo Verbeek. Groningen: Historische Uitgeverij.
    [Google Scholar]
  30. Sterck, J.F.M.(1923)Hoofdstukken over Vondel en zijn Kring. Amsterdam: Van Looy.
    [Google Scholar]
  31. Strawson, P.F.(1962)Freedom and Resentment, in: G.Watson (red.), Proceedings of the British Academyvolume 48. Oxford: Oxford University Press, pp. 1-25.
    [Google Scholar]
  32. Strawson, P.F.(1985)Skepticism and Naturalism: Some Varieties. London: Methuen.
    [Google Scholar]
  33. Taylor, Ch.(1995)Overcoming Epistemology, in: Philosophical Arguments. Cambridge: Harvard University Press, pp. 1-19.
    [Google Scholar]
  34. Taylor, Ch.(2016)The Language Animal. The Full Shape of the Human Linguistic Capacity. Cambridge: Harvard University Press.
    [Google Scholar]
  35. Van Bunge, W.(2010)De Nederlandse Republiek, Spinoza en de Radicale Verlichting. Brussel: VUBPress.
    [Google Scholar]
  36. Van Bunge, W.(2012)Spinoza Past and Present. Essays on Spinoza, Spinozism and Spinoza Scholarship. Leiden: Brill.
    [Google Scholar]
  37. Van Bunge, W., Krop, H., Steenbakkers, P., en J. van de Ven (red.) (2011)The Continuum Companion to Spinoza. Londen: Continuum.
    [Google Scholar]
  38. Van Buuren, M.(2016)Spinoza. Vijf wegen naar vrijheid. Amsterdam: Ambo/Anthos.
    [Google Scholar]
  39. Van den Enden, F.(1992)Vrije Politijke Stellingen. Met een inleiding van W. Klever. Amsterdam: Wereldbibliotheek.
    [Google Scholar]
  40. Van den Vondel, J.(1936)Bespieghelingen van Godt en Godtsdienst. Bewerkt door prof. B.H. Molkenboer O.P. in: J.F.M. Sterck (red.), De Werken van Vondel. Amsterdam: De Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur, dl. IX.
    [Google Scholar]
  41. Van den Vondel, J.(1986)Bespieghelingen van Godt en Godsdienst, in: J.van den Vondel, Volledige Dichtwerken en oorspronkelijk proza. Verzorgd door Albert Verwey. Opnieuw uitgegeven met een inleiding door Mieke B. Smits-Veldt en Marijke Spies. Amsterdam: H.J.W. Becht, pp. 1074-1126.
    [Google Scholar]
  42. Van Hardeveld-Kooi, I.(2000)Lodewijk Meijer (1629-1681) als lexicograaf. https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/514/Hardeveld.pdf.
    [Google Scholar]
  43. van Otegem, M.(2000)Vondels bespiegelingen over de nieuwe filosofie, Nederlandse letterkunde, (5), pp. 47-61.
    [Google Scholar]
  44. Williams, B.(1978)Descartes. The Project of Pure Inquiry. Londen: Routledge.
    [Google Scholar]
  45. Williams, B.(2006)Ethics and the Limits of Philosophy. Londen: Routledge.
    [Google Scholar]
  46. Zijderveld, A.(1937)Heeft Vondel Spinoza bestreden?, Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (56), pp. 37-55.
    [Google Scholar]
  47. Zijderveld, A.(1937)Kantteekeningen bij Prof. Molkenboer’s verweer, Vondelkroniek (8), pp. 13-20.
    [Google Scholar]
http://instance.metastore.ingenta.com/content/journals/10.5117/ANTW2019.1.008.VANH
Loading
This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error