Automatische beiaarden: bron voor een historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk? | Amsterdam University Press Journals Online
2004
Volume 1, Issue 1
  • ISSN: 2772-8072
  • E-ISSN: 2772-8080

Abstract

Samenvatting

Uit onderzoek naar de musiceerpraktijk van beiaardiers in de zeventiende en achttiende eeuw blijkt dat automatische beiaarden een interessante informatiebron vormen voor de uitvoering van zowel het historisch beiaardrepertoire als van historische klaviermuziek in het algemeen.1 Een belangrijke vaststelling was dat ‘versteken’ (bewerkingen voor de beiaardautomaat) heel wat informatie bevatten die relevant is voor de uitvoeringspraktijk van de beiaardier. Concreet werden hiervoor versteken – gemaakt voor de trommelspeelwerken – gespeeld door de beiaardier zelf en geëvalueerd. Dit praktijkgebaseerde onderzoek toonde onder meer aan dat beiaardiers tot het midden van de zeventiende eeuw intavolaties maken van polyfone vocale werken en vervolgens op de beiaard spelen. De achttiende-eeuwse beiaardboeken zijn verzamelingen van bekende melodieën en thema’s uit het brede dans-, lied- en klavierrepertoire. Zij vormen voor beiaardiers het vertrekpunt voor uitvoeringen waarbij zij ex tempore vrij omgaan met versieringen, akkoorden en variaties op de melodie en de bas. In algemene zin toont genoemd onderzoek – binnen de context van de historisch geïnformeerde uitvoering – het profiel van de beiaardier die als musicus vertrouwd is met een breed repertoire dat hij volgens recente ontwikkelingen in de muziek (stijl, genre), kan bewerken en aanpassen, zowel voor de automaat als voor het beiaardspel.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/BKL2022.1.003.EYND
2022-06-01
2024-04-24
Loading full text...

Full text loading...

/deliver/fulltext/27728072/1/1/BKL2022.1.003.EYND.html?itemId=/content/journals/10.5117/BKL2022.1.003.EYND&mimeType=html&fmt=ahah

References

  1. Bossin, Jeffrey. (1997). Musik für Carillon 1600-1900. Die Suche nach einem verschollenen Repertoire. In KurtKramer (red.), Glocken in Geschichte und Gegenwart II. Karlsruhe: Badenia Verlag.
    [Google Scholar]
  2. Dolmetsch, Arnold. (1989). The Interpretation of the Music of the Seventeenth and Eighteenth Century. Londen: Faber and Faber. (Herdruk van verbeterde versie uit 1948).
    [Google Scholar]
  3. Eggert, Johann Ephraim. (2006). Choral-Lieder zu dem Glocken-Spiel der Altstädtschen Ober-Pfarr-Kirche zu St. Catharinen ausgesetzt mit Variationes : Danzig 1784 (facsimile). Gdańsk: Danuta Popinigis & Dariusz Kaczor (red.).
    [Google Scholar]
  4. Engramelle, M.-D.-J. (1993). La Tonotechnie ou l’art de noter les cylindres. Parijs, Hermann. (Herdruk Parijs, 1775).
    [Google Scholar]
  5. Enschedé, Jan Willem. (1905). Eltjen Wolthers, gewezen klokkenist te Dantzig (1750-1751). Tijdschrift der Vereeniging voor Noord-Nederlands Muziekgeschiedenis, 8(1), 36-44.
    [Google Scholar]
  6. Eysackers, Ivan. (1987). Philippus Wyckaert (1620-1694) en ‘Den boeck vanden voorslahc [sic] van Ghendt toebehoorrende myn edele Heeren schepenen vander keure’ (1681). Een verkennend onderzoek naar zijn inhoud en achtergronden (2 dln.) [Licentiaatsverhandeling KU Leuven]. Leuven.
    [Google Scholar]
  7. Fischer, J. P. A. (1956). Verhandeling van de klokken en het klokke-spel. Asten: Eijsbouts. (Facsimile Utrecht, 1738).
    [Google Scholar]
  8. Fuller, David. (1983). An Introduction to Automatic Instruments. Early Music11(2), 164-166.
    [Google Scholar]
  9. Giustiniani, Vincenzo (1903). Discorso sopra la musica de’ suoi tempi (1628). In Le Origini del Melodramma. Turijn: Fratelli Bocca.
    [Google Scholar]
  10. Haspels, Jan Jaap. (1987). Automatic Musical Instruments, their mechanics and their music 1580-1820 [proefschrift]. Zwolle.
    [Google Scholar]
  11. Hess, Joachim. (1807). Over de vereischten in eenen organist. Gouda: W. Verblaauw.
    [Google Scholar]
  12. Higginbottom, Edward. (1983). Jehan Titelouze, c. 1563-1633. The Musical Times124(1687), 571-573.
    [Google Scholar]
  13. Janssens, Liesbeth. (2003). Regelement ofte manieren om alle trommels dienende tot beijaert spelen te versteken. Magazine Vlaamse Beiaard Vereniging, 9(2), 10-17.
    [Google Scholar]
  14. Lehr, André. (1991). Beiaardkunst in de Lage Landen. Tielt: Lannoo.
    [Google Scholar]
  15. Lehr, André. (1993). Trommelspeelwerken in het verleden. De automatische uurmuziek van het klokkenspel. Asten: Nationaal Beiaardmuseum.
    [Google Scholar]
  16. Meyer, Bruno. (1926). Die Glockenspiele auf St. Katharinen in Danzig. Heimatblätter des Deutschen Heimatbundes, 3(1), 1-17.
    [Google Scholar]
  17. Ord-Hume, Arthur W. J. G. (1983). Ornamentation in mechanical music. Early Music, 11(2), 185-193.
    [Google Scholar]
  18. Popinigis, Danuta. (2006). Carillons and carillon music in Old Gdansk. In Congress Book – XV World Carillon Congress. Gdańsk.
    [Google Scholar]
  19. Rombouts, Luc (2010). Zingend Brons. 500 jaar beiaardmuziek in de Lage Landen en de Nieuwe Wereld. Leuven: Davidsfonds.
    [Google Scholar]
  20. Spiessens, Godelieve. (1994). De Antwerpse stadsbeiaardiers. Deel I: 1540-1650. In Jaarboek 1993-1994 van de Provinciale Commissie voor Geschiedenis en Volkskunde. Antwerpen.
    [Google Scholar]
  21. Van Eyndhoven, Carl. (2008). Versuch über die wahre Art das Carillon zu spielen. In Carl VanEyndhoven & PeterStrauven (red.), Trillers, mordanten, schielijke loopen… Een artistieke reconstructie van de beiaardmuziek in de achttiende eeuw (Cahiers van het IvOK 7). Leuven: Acco, 2013.
    [Google Scholar]
  22. Van Eyndhoven, Carl. (2012). A la recherche du temps perdu. Een artistieke reconstructie van de beiaardmuziek tussen 1600 en 1650 in de Zuidelijke Nederlanden op basis van historische versteekboeken [proefschrift, KU Leuven]. Leuven.
    [Google Scholar]
  23. Van Eyndhoven, Carl. (2013). ‘In playing those bells, his amazing dexerity raised my wonder much higher’: Carillon Performance Practice in the Seventeenth and Eighteenth Centuries. In AndrewWoolley & JohnKitchen (red.), Interpreting Historical Keyboard Music. Farnham: Ashgate.
    [Google Scholar]
  24. Van Eyndhoven, Carl. (2015). Eggerts ‘Choral-Lieder zu dem Glocken-Spiel’: Quelle für eine historisch informierte Aufführungspraxis? In D.Popinigis, D.Szlagowska & J.Wozniak (red.), Musica Baltica. Music-making in Baltic Cities. Gdańsk: Akademia Muzyczna im. Stanislawa Moniuszki.
    [Google Scholar]
  25. Van Eyndhoven, Carl. (2015). Mechanical Carillons as a Source for Historical Performance: An Artistic Reconstruction of Seventeenth-Century Carillon Music Using Historical Re-pinning Books. Journal of the Alamire Foundation, 7(1), 103-121.
    [Google Scholar]
http://instance.metastore.ingenta.com/content/journals/10.5117/BKL2022.1.003.EYND
Loading
/content/journals/10.5117/BKL2022.1.003.EYND
Loading

Data & Media loading...

This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error