Jews in Twelfth-Century ’s-Hertogenbosch and the Jewish Cemetery in Vught | Amsterdam University Press Journals Online
2004
Volume 49, Issue 2
  • ISSN: 1781-7838
  • E-ISSN: 1783-1792

Abstract

Abstract

A few late medieval chronicles and early modern histories about the Dutch city of ’s-Hertogenbosch (in Noord-Brabant province) mention the killing and burning of a large group of Jews in the time just before or around the foundation of the city towards the end of the twelfth century. All sources state that the burning took place at the (Vught Heath), where the Jewish cemetery is. This cemetery still exists and can be proven to be old, but whether it dates back to around 1200 is unclear and depends on the credibility of the chroniclers. The aim of this article is to analyse the relevant statements in the chronicles, to discuss the pros and contras of their credibility and to try to give a context for their place within the chronicles.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/SR2023.2.001.TOOR
2023-12-01
2024-04-28
Loading full text...

Full text loading...

/deliver/fulltext/17817838/49/2/SR2023.2.001.TOOR.html?itemId=/content/journals/10.5117/SR2023.2.001.TOOR&mimeType=html&fmt=ahah

References

  1. Abicht, Ludo. Geschiedenis van de joden in de Lage Landen. Amsterdam & Antwerpen: Meulenhoff / Manteau, 2006.
    [Google Scholar]
  2. Abulafia, Anna Sapir. Christians and Jews in the Twelfth-Century Renaissance. London & New York: Routledge, 1995.
    [Google Scholar]
  3. Asseldonk, Martien van. “De Jodenverbranding in ’s-Hertogenbosch. Pogingen om een afslachting te dateren”. Silva. Online cultuurhistorisch tijdschrift over ’s-Hertogenbosch2:3 (2021): 10-15.
    [Google Scholar]
  4. Bader, J.Oorspronkelijk in Oisterwijk… De oudste joodse gemeente in Noord-Brabant (1757-1857); …Thans te Tilburg. De joodse gemeente Tilburg. (1813-1873); ‘Klein pogrom te Vught’ (1785). Publ. nr. 3. Breda: Vereniging ‘Vrienden Synagoge Breda’, 1995.
    [Google Scholar]
  5. Bader, J.Verborgen in Brabantse bodem. Joodse begraafplaatsen in Noord-Brabant. Tilburg: Zuidelijk Historisch Contact, 2002.
    [Google Scholar]
  6. Bavel, H. van, A.C.M.Kappelhof, G.M.van der Velden & G.Verbeek, eds. De kroniek van het St. Geertruiklooster te ’s-Hertogenbosch. Die chronijcke der Stadt ende Meijerije van ’s-Hertogenbosch. Een tekstuitgave. Publication on cd-rom; ’s-Hertogenbosch & Heeswijk, 2001; pdf download: www.erfgoedshertogenbosch.nl/onderzoek/hulp-bij-onderzoek/kroniek-sint-geertruiklooster.
    [Google Scholar]
  7. Becker, J.“’s-Hertogenbosch de oudste joodse gemeente in de Noordelijke Nederlanden”. Studia Rosenthaliana18 (1984): 74-78.
    [Google Scholar]
  8. Benders, Peter. “Joodse sporen in Vught. Leven in de marge van de mediene”. Vughtse Historische Reeks11 (2009): 7-22.
    [Google Scholar]
  9. Blom, J.C.H, (Hans), David J.Wertheim, HettyBerg & Bart T.Wallet, eds. Geschiedenis van de Joden in Nederland. Amsterdam: Boom / Uitgeverij Balans, 2017.
    [Google Scholar]
  10. Boon, Bart. “Joods leven in middeleeuws Brabant”. In Joods leven in Brabant. Bijdragen tot de geschiedenis van een minderheid, edited by JoëlCahen & Antonvan de Sande, 68-73. ’s-Hertogenbosch: Het Noordbrabants Genootschap / Stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening, 1996.
    [Google Scholar]
  11. Bruijn, Martin W.J. de.“Intern verslag 290. Notitie joden en Jodenpoort in ’s-Hertogenbosch”. www.bossche-encyclopedie.nl/artikelen/bruijn,%20m.w.j.%20de/290.htm (accessed 28July2022).
    [Google Scholar]
  12. Buiks, Henk. “Vught en het water”. Vughtse Historische Reeks7 (2001): 7-23.
    [Google Scholar]
  13. Cahen, M.“Oisterwijk, de oudste kehilla van Brabant”. De Kleine Meijerij36 (1985): 53-55 (earlier in Jedioth, Pesach 5744/1984).
    [Google Scholar]
  14. Camps, H.P.H., ed. Oorkondenboek van Noord-Brabant tot 1312. De meierij van ’s-Hertogenbosch (met de heerlijkheid Gemert). Tweede stuk (1294-1312). ’s-Gravenhage: Martinus Nijhoff, 1979.
    [Google Scholar]
  15. Camps, H.P.H.Het stadsrecht van Den Bosch van het begin (1184) tot het Privilegium Trinitatis (1330). Hilversum: Verloren, 1996.
    [Google Scholar]
  16. Carmoly, E.“Essai sur l’histoire des juifs en Belgique V: Massacre de Bruxelles”. Revue Orientale1 (Brussel1841): 171-173.
    [Google Scholar]
  17. Chazan, Robert. European Jewry and the First Crusade. Berkeley, Los Angeles & London: University of California Press, 1987.
    [Google Scholar]
  18. Chazan, Chazan. In the Year 1096. The First Crusade and the Jews. Philadelphia & Jerusalem: Jewish Publication Society, 1996.
    [Google Scholar]
  19. Cluse, Christoph.Studien zur Geschichte der Juden in den mittelalterlichen Niederlanden. Forschungen zur Geschichte der Juden, Abt. A. Abhandlungen X. Hannover: Hahnsche Buchhandlung, 2000.
    [Google Scholar]
  20. [Cuperinus, Albertus,] “Die chronicke vander vermaerder ende vromer stadt van Tsertogenbosch, int corte van Henricus die Eerste, Hertoge van Brabant, tot Philippus van Oestenryck, Coninc van Engelant ende Hertoge van Brabant”. In Verzameling van kronyken, charters en oorkonden betrekkelijk de stad en meijerij van ’s Hertogenbosch I, edited by C.R.Hermans, 1-140. ’s-Hertogenbosch: Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Braband, 1848.
    [Google Scholar]
  21. Donkers, H.“Charters betreffende de bedijking van de Vughtse Ackeren”. De Kleine Meijerij10:2 (1956): 6-8.
    [Google Scholar]
  22. Eidelberg, Shlomo. The Jews and the Crusaders. The Hebrew chronicles of the First and Second Crusade. Madison: University of Wisconsin Press, 1977.
    [Google Scholar]
  23. Engen, Hildo van. “Hoe de Heusdenaren huishielden in ’s-Hertogenbosch. De vroegste geschiedenis van de stad in de kroniek van Simon Pelgrom”. Silva. Online cultuurhistorisch tijdschrift over ’s-Hertogenbosch3:3 (2022): 24-35.
    [Google Scholar]
  24. Genabeek, Ronald van, EddieNijhof & FrederikeSchipper, eds. ’s-Hertogenbosch. Stad op de schop. 40 jaar archeologisch onderzoek in ’s-Hertogenbosch. Woudrichem: Pictures Publishing, 2019.
    [Google Scholar]
  25. Golb, Norman. The Jews in Medieval Normandy. A Social and Intellectual History. Cambridge University Press, 1998.
    [Google Scholar]
  26. Grauwen, Wilfried. “Enkele notities betreffende Tanchelm en de ketterijen in het begin van de 12de eeuw”. Analecta Praemonstratensia56 (1980): 86-92.
    [Google Scholar]
  27. Haverkamp, Eva, ed. Hebräische Berichte über die Judenverfolgung während des Ersten Kreuzzugs. Monumenta Germaniae Historica. Hebräische Texte aus dem mittelalterlichen Deutschland I. Hannover: Hahnsche Buchhandlung, 2005 / Wiesbaden: Harrassowitz, 2021.
    [Google Scholar]
  28. Heurn, Johan Hendrik van. Beschrijving der Stad ’s Hertogenbosch. ’s-Hertogenbosch: Jheronimus Bosch Art Center & Erfgoed ’s-Hertogenbosch, 2022.
    [Google Scholar]
  29. Heuvel, N.H.L. van den. De ambachtsgilden van ’s-Hertogenbosch vóór 1629. Rechtsbronnen van het bedrijfsleven en het gildewezen. Utrecht: Kemink en Zoon, 1946.
    [Google Scholar]
  30. Hoekx, J.A.M., G.Hopstaken, A.M.van Lith-Drogleever Fortuijn & J.GM.Sanders, eds. Kroniek van Molius. Eenzestiende-eeuwse Bossche priester over degeschiedenis van zijn stad. ’s-Hertogenbosch: Heinen, 2004.
    [Google Scholar]
  31. Jansen, Marcel. “Bernardus Hartogensis (1793-1870) en zijn bemoeienis met de synagoge”. Bossche Bladen3 (2002): 95-96.
    [Google Scholar]
  32. Kappelhof, A.C.M.“Joden in middeleeuws ’s-Hertogenbosch (Jews in medieval ’s-Hertogenbosch)”, version from 17October2020, www.academia.edu/44314360/Joden_in_middeleeuws_s_Hertogenbosch (accessed 28July2022).
    [Google Scholar]
  33. Koldeweij, Jos.“Bourgondiers in de hertogstad”. In In Buscoducis. Bijdragen, edited by JosKoldeweij, 365-376. Maarssen & ’s-Gravenhage: Gary Schwartz /SDU, 1990.
    [Google Scholar]
  34. Kuijer, P. Th.J.’s-Hertogenbosch. Stad in het hertogdom Brabant, ca. 1185-1629. Zwolle & ’s-Hertogenbosch: Waanders, 2000.
    [Google Scholar]
  35. Michman, Jozeph, HartogBeem & DanMichman. Pinkas. Geschiedenis van de joodse gemeenschap in Nederland. Amsterdam / Antwerpen: Contact, 1999.
    [Google Scholar]
  36. Moolenbroek, Jaap van. “Conflict en demonisering: De volksprediker Tanchelm in Zeeland en Antwerpen”. Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis7 (2004): 84-141.
    [Google Scholar]
  37. Mosmans, Jan & Alph. G.J.Mosmans. Oude namen van huizen en straten te ’s-Hertogenbosch. ’s-Hertogenbosch: Henri Mosmans, 1906.
    [Google Scholar]
  38. Mueller, Daniela. Nieuwe Katharen. Van toeschrijving naar toe-eigening. Inaugurele rede. Nijmegen: Thieme MediaCenter, 2009.
    [Google Scholar]
  39. Neubauer, A. & M.Stern, eds. Translated by S.Baer. Hebräische Berichte über die Judenverfolgungen während der Kreuzzüge. Quellen zur Geschichte der Juden in Deutschland II. Berlin: Leonhard Simion, 1892.
    [Google Scholar]
  40. Oord, Ad van den & OttieThiers, eds. Twee bijzondere dorpen. Geschiedenis van Vught en Cromvoirt. Vught: Stichting Erfgoed Vught / [Houten:] Bruna, 2020.
    [Google Scholar]
  41. Oudenhoven, Jacob van. Silva-Ducis aucta renata, of Een nieuwe ende gantsch vermeerderde beschrijvinge van de stadt van ’s-Hertogen-Bossche. ’s-Hertogenbosch: Jan Scheffers & Jacomina van Oudenhoven, 1670.
    [Google Scholar]
  42. Reijnders, C.“Joden en overheid in ’s-Hertogenbosch van de 18de tot de 20ste eeuw”. Varia Historica Brabantica5 (1976): 195-218.
    [Google Scholar]
  43. Sanders, J.G.M.“De Bossche kroniekschrijvers Molius en Cuperinus: een paar apart”. Noordbrabants Historisch Jaarboek21 (2004): 96-128.
    [Google Scholar]
  44. Sasse van Ysselt, A.F.O. van. De voorname Huizen en Gebouwen van ’s-Hertogenbosch II. ’s-Hertogenbosch: Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant, 1910.
    [Google Scholar]
  45. Schouten, Jenneken, transl., with contributions by RachelBoertjens, BartWallet, and Wimde Bakker, Pinkas en Memorboek van de joodse gemeente Oisterwijk. Oisterwijk: Het Kwartier van Oisterwijk, 2020.
    [Google Scholar]
  46. Smulders, F.W.“Enige aantekeningen van straten in Den Bosch, 1907”, www.bossche-encyclopedie.nl/artikelen/smulders/enige%20aantekeningen%20van%20straten%20in%20den%20bosch.htm (accessed 28July2022).
    [Google Scholar]
  47. Speet, B.M.J.“De middeleeuwen”. In Geschiedenis van de Joden in Nederland, edited by Blom et al., 19-54.
    [Google Scholar]
  48. Thiers, Ottie. Vught en Cromvoirt in kaart. Vught: Stichting Erfgoed Vught & Stichting Vughts Museum / De Bilt: HaEs Producties, 2017.
    [Google Scholar]
  49. Toorians, Lauran. “Vught in de middeleeuwen”. In Twee bijzondere dorpen, edited by Van denOord & Thiers, 30-77.
    [Google Scholar]
  50. Van Uytven, R. van. “Aspecten van de middeleeuwse stadsgeschiedenis in het noorden van het hertogdom Brabant; het recht van Leuven en ’s-Hertogenbosch”. In Plaatsbepaling van het historisch onderzoek betreffende Noord-Brabant binnen de geschiedenis der Nederlanden, edited by I.J.Brugmans et al., 5-63. Tilburg: Zuidelijk Historisch Contact, 1982.
    [Google Scholar]
  51. Vos, Aart. “Losse flodders? Schieten op een Bossche canon”. Bossche Bladen9 (2007): 48-52.
    [Google Scholar]
  52. Zilverberg, S.B.J.Ketters in de middeleeuwen. Weesp: Fibula-Van Dishoeck, 1985.
    [Google Scholar]
http://instance.metastore.ingenta.com/content/journals/10.5117/SR2023.2.001.TOOR
Loading
This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error