oa The Key Role of Maskiel El Dal and Dr. E.J. Goldsmit in the Smallpox Vaccination in Amsterdam. ‘Blessed is he that Considereth the Poor’

References

1. Yiddish BroadsheetMaskiel El Dal: Rosenthaliana Collection, Ros. Ebl. D-14; As far as we know, this is the only broadsheet of this sort found in the archives, see item 528 in Mirjam Gutschow, Inventory of Yiddish publications from the Netherlands c. 1650-c. 1950. Leiden, Boston: Brill, 2007: 141.
   [Google Scholar]
2. Nederlands Israëlitische Hoofdsynagoge, Het archief van de Hoogduitse joodse gemeente, Stadsarchief Amsterdam, 3 ‘Protokol 3’. (17 Tisri 5525-12 Sjewat 5550). Met Index., 14Okt1764 – 27Jan1790, p. 618; https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/714/1.1.1.1.1.1.3/start/340/limit/10/highlight/7
3. Nederlands Israëlitische Hoofdsynagoge, Het archief van de Hoogduitse joodse gemeente, Stadsarchief Amsterdam, inv.no. 8., minutes 29Jan1806-2Sep1807, p. 52; https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/714/1.1.1.1.1.4.2/start/50/limit/10/highlight/2
4. Archieven van de Nederlands Israëlitische Hoofdsynagoge, Stadsarchief Amsterdam, Notulen van provisionele parnassim, 1798-1809, see: https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/714/1.1.1.1.1.4.2/start/50/limit/10/highlight/2
5. Notulen van het Amsterdamsche Genootschap ter bevordering der koepok-inenting voor mindervermogenden, Stadsarchief Amsterdam, 2: 2Nov1804 -11Nov1808, p. 52; https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/208/1.1.1.2/start/50/limit/10/highlight/2
   [Google Scholar]
6. Takanot Mi’ha Khevra Kadisha Gemilut Khasadim Amsterdam [Hebrew and Yiddish]. Amsterdam: Proops, 1740.
   [Google Scholar]
7. Batavian Republic. Dagverhaal der handelingen van de Nationale Vergadering representerende het Volk van Nederland en van de constituerende Vergadering representerende het Bataafssche Volk 1796-1798. Den Haag, 1798. Vol. 2: 60-61.
   [Google Scholar]
8. Baxby, Derrick. Jenner’s Smallpox Vaccine: The Riddle of Vaccinia Virus and Its Origin. London: Heinemann Educational Books Ltd., 1981.
   [Google Scholar]
9. Benett, Michael. War Against Smallpox: Edward Jenner and the Global Spread of Vaccination. Cambridge: Cambridge University Press, 2020.
   [Google Scholar]
10. Berger, Shlomo. “Books for the Masses: The Amsterdam Yiddish Book Industry, 1650-1800.”European Judaism: A Journal for the New Europe42, no. 2 (2009): 24–33.
    [Google Scholar]
11. Bernfeld, Tirtsah Levie. Poverty and Welfare Among the Portuguese Jews in Early ModernAmsterdam. Portland, Or.: The Littman library of Jewish civilization, 2011.
    [Google Scholar]
12. Bijdragen Betrekkelijk de Verbetering van de Maatschappelijken Staat der Joden, Eerste Deel (Augustus 1806-Juni 1807). Den Haag: Belinfante & Comp., 1806-1807.
    [Google Scholar]
13. BillerPeter & Ziegler, Joseph eds. Religion and Medicine in the Middle Ages. Suffolk: York Medieval Press, 2001.
    [Google Scholar]
14. Bloemgarten, Salvador. Hartog de Hartog Lémon, 1755-1823. Joodse revolutionair in Franse Tijd. Amsterdam: Aksant, 2007.
    [Google Scholar]
15. Blom, Johannes C.H. (Hans), David J.Wertheim, HettyBerg, and Bart T.Wallet, eds. Geschiedenis van de Joden in Nederland. Amsterdam: Uitgeverij Balans, 2017.
    [Google Scholar]
16. Blom, Johannes C.H. (Hans) and Joël J.Cahen, ‘Joodse Nederlanders, Nederlandse joden en joden in Nederland (1870-1940)’. In: Blom et al., Geschiedenis van de joden in Nederland. Amsterdam: Uitgeverij Balans 1995, p. 247-310.
    [Google Scholar]
17. Boekman, Emanuel. “De Bevolking van Amsterdam in 1795”. In: Tijdschrift voor Geschiedenis, 45 (1930).
    [Google Scholar]
18. Bowman, Jannetta Ann. The vaccinators: Smallpox, medical knowledge, and the “opening” of Japan. Stanford, CA: Stanford University Press, 2007.
    [Google Scholar]
19. Capadose, Abraham. Bestrijding der vaccine of de vaccine aan de beginselen der godsdienst, der rede en der ware geneeskunde getoetst. Amsterdam: C.G. Sulpke, 1823.
    [Google Scholar]
20. da Costa, Isaac. Bezwaren tegen den geest der eeuw. Leiden: L. Herdingh en Zn., 1823.
    [Google Scholar]
21. DavidsL.S. et al. “Brief van de geneesheeren S. Davids, Th. F. Opdorp, en de heelmeesters F.H. Gram, J.J. Duvigneau, en C. van Hattem, over de vaccine, aan den Agent van Nationale Opvoedingder Bataafsche Republiek.”Geneeskundig Magazijn (1801), part 1-2: 27-42.
    [Google Scholar]
22. Davids, L.S.“Staat der vaccine in ons land.” In E.Jenner, Onderzoek naar de oorzaaken en uitwerkselen der Variolae Vacdnae, eene ziekte in de Westelijke gedeelten van Engeland ontdekt … en aldaar bekend onder den naam van koepokken, in het Nederlands vertaald en met een bijvoegsel vermeerderd door L.Davids. Haarlem, 1801.
    [Google Scholar]
23. Davids, L.S.“Waarneming omtrent eene inenting der koepokken.”Nieuwe Algemene Konsten Letterbode14 (1800) no. 342: 21-23.
    [Google Scholar]
24. Diederiks, Herman. Een Stad in Verval. Amsterdam omstreeks 1800: demografisch, economisch, ruimtelijk. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam, 1982.
    [Google Scholar]
25. Fleckeles, Rabbi Elazar. Teshuvah Me-Ahavah (Hebrew), (Prague, 1809-1821)> vol. I, No. 134 If. A.
    [Google Scholar]
26. Fenner, Frank. Organisation mondiale de la santé, Numerous, World Health Organization, D.A.Henderson, I.Arita, Z.Jezek, I. D.Ladnyi. The History of Smallpox and its Spread Around the World. World Health Organization, 1988 – Electronic books – 1460 pages), chapter 5, 109-244.
    [Google Scholar]
27. Foucault, Michel, James D.Faubion, and RobertHurley. Power. The Essential Works of Michel Foucault 1954-1984. London: Penguin Books2001.
    [Google Scholar]
28. Friedberg, H.D.Toledot ha-Defus ha-Ivri be-Eiropah [On the History of Publishing in Europe] (Hebrew). Antwerpen, 1937.
    [Google Scholar]
29. Ginsburg-Plesser, R.“Een 18e Eeuws Responsum Over de Inenting Tegen Pokken.”Studia Rosenthaliana, Vol. 1, No. 2 (July 1967): 107-109.
    [Google Scholar]
30. Glynn, Ian and Jenifer. The Life and Death of Smallpox. Cambridge: Cambridge University Press, 2004.
    [Google Scholar]
31. Hay, M.Die Kuhpockenimpfung in Deutschland, Holland, Belgien und Österreich. Vienna, 1890.
    [Google Scholar]
32. Helvetius, Aarnoudt. Verhandeling van verscheide genezingen der kinder-pokjes uyt de voornaamste geneesheeren zamen getrokken en met aanmerkingen verrykt. Middelburg: Hendrik van Hoekke, 1724.
    [Google Scholar]
33. Henderson, D.A.Smallpox: The Death of a Disease: The Inside Story of Eradicating a Worldwide Killer. New York: Prometheus Books, 2009.
    [Google Scholar]
34. Hes, Hindle S.Jewish Physicians in the Netherlands: 1600-1940. Assen: Van Gorcum, 1980.
    [Google Scholar]
35. Hopkins, Donald R. Princes and Peasants: Smallpox in History. Chicago: University of Chicago Press, 1983.
    [Google Scholar]
36. Huerkamp, Claudia. “The History of Smallpox Vaccination in Germany: A First Step in the Medicalization of the General Public.”Journal of Contemporary History (October 1985) Vol. 20, No. 4: 617-635.
    [Google Scholar]
37. Jakobovits, Immanuel. Jewish medical Ethics: A Comparative and Historical Study of the Jewish Religious Attitude to medicine and its Practice. New York: Bloch Publishing Company, 1975.
    [Google Scholar]
38. Jánošíková, Magdaléna. “United in Scholarship, Divided in Practice: (Re)Translating Smallpox and Measles for Seventeenth-Century Jews.”Isis, vol. 113, number 2 (June 2022): 289-309.
    [Google Scholar]
39. Jenner, Edward. An Inquiry into the Causes and Effects of the Variolae Vaccinae, a disease Discovered in some of the Western Counties of England, Particularly in Gloucestershire, and known by the name of the Cow Pox. London: Self-published, 1798.
    [Google Scholar]
40. Kernkamp, G.W. ed., De regeeringe van Amsterdam soo in wt civiel als crimineel en militaire (1653-1672) ontworpen door Hans Bontemantel. Gravenhage: Martinus Nijhoff, 1897.
    [Google Scholar]
41. Kist, N.C.Neêrland’s bededagen en biddagsbrieven. Een bijdrage ter opbouwing der geschiedenis van staat en kerk in Nederland. Leiden: Luchtmans, 1848-1849.
    [Google Scholar]
42. Koplow, David. Smallpox: The Fight to Eradicate a Global Scourge. Berkeley: University of California Press, 2003.
    [Google Scholar]
43. Lerman, Yehuda. “Milkhemet Ha-khisunim Ba-kehila Ha-yehudit Be-london beshalhey ha-meah ha-tesha’esre – ‘eyn khadash takhat ha’shemesh’.” [The war on vaccines in the Jewish community of London in the 19th century – No News under the Sun] (Hebrew). Historia shel Ha’refua (2021), issue 160[1]: 45-48.
    [Google Scholar]
44. Levie Bernfeld, Tirtsah and Bart T.Wallet. Canon van 700 jaar Joods Nederlands. Amsterdam: Joods Maatschappelijk Werk, 2015.
    [Google Scholar]
45. Lindemann, Mary. Medicine and Society in Early Modern Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2010.
    [Google Scholar]
46. Loosjes, Adriaan. De ondervinding is de beste leermeesteresse. Eene huishoudelijke zamenspraak waarin de inenting der koepokken beknopt en bevattelijk wordt behandeld. Amsterdam: Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen, 1808.
    [Google Scholar]
47. Matthes, Hendrik Justus. Leerrede ter aanprijzing van de koepokinenting. Groningen: W. Wouters, 1808.
    [Google Scholar]
48. Meyer, Victoria Nicole. Divining the pox: the controversy over smallpox inoculation in Eighteenth-Century France. Ann Arbor, MI: UMI Dissertation Publishing, ProQuest, 2010.
    [Google Scholar]
49. Michman, Jozeph. Dutch Jewry during the Emancipation Period 1787-1815: Gothic Turrets on a Corinthian Building. Amsterdam: Amsterdam University Press, 1995.
    [Google Scholar]
50. Nieuwenhuys, C.J.Proeve eener geneeskundige plaatsbeschrijving (topographie) der stadt Amsterdam. Amsterdam: Nabu Press, 1818-1820. Vol. 1 & 2.
    [Google Scholar]
51. Pebworth, Ted-Larry. “An Anglican Family Worship Service of the Interregnum: A Canceled Early Text and a New Edition of Owen Felltham’s “A Form of Prayer.” English Literary Renaissance 16, no. 1 (1986): 206-233.
    [Google Scholar]
52. Penschow, Jennifer D.Battling smallpox before vaccination: inoculation in eighteenth-century Germany. Leiden, Boston: Brill Rodopi, 2022.
    [Google Scholar]
53. Pinkhof, J.“Een Amsterdamsch inentingsmanifest in 1808.”Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde56 (1912): 1584-1586.
    [Google Scholar]
54. Pollack, Herman. Jewish Folkways in Germanic Lands (1648-1806): Studies in Aspects of Daily Life. Cambridge, MA: The MIT Press, 1971.
    [Google Scholar]
55. Razzell, Peter (Peter Ernest). The conquest of smallpox: The impact of inoculation on smallpox mortality in eighteenth century Britain. Firle: Caliban Books, 1977.
    [Google Scholar]
56. Riswick, Tim, SanneMuurling, and KatalinBuzasi. “Exploring the mortality advantage of Jewish neighbourhoods in mid-19th century Amsterdam”. Demographic Research, Max Planck Institute for Demographic Research. Rostock, Germany, vol. 46 (25) (2022): 723-736.
    [Google Scholar]
57. Rodrigues Pereira, E.A.“Een Drietal op de Voorgrond Tredende Joodse Geneeskundigen uit de 19de Eeuw.”De Vrijdagavond, I, 16 (July 11, 1924): 244-246.
    [Google Scholar]
58. Rosen, George. A History of Public Health. Baltimore: John Hopkins University Press, 1958.
    [Google Scholar]
59. Rozendaal, Simon. Vaccinatie. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2014.
    [Google Scholar]
60. Ruderman, David. “Some Jewish Responses to Smallpox Prevention in the Late Eighteenth and Early Nineteenth Centuries: A New Perspective on the Modernization of European Jewry Author(s).”Aleph 2002, No. 2 (2002), 111-144.
    [Google Scholar]
61. Rutten, Willibrord. ‘De vreselijkste aller harpijen’. Pokkenepidemieën en pokkenbestrijding in Nederland in de achttiende en negentiende eeuw: een sociaal-historische en historisch-demografische studie. ’t Goy: Hes en de Graaf Publishers, 1997.
    [Google Scholar]
62. Rutten, Willibrord. “An outline of socio-medical care in the Netherlands, 19th and early 20th centuries,” in: TheoEngelen, John R.Shepherd, and YangWenshaneds. Death at the opposite ends of the Eurasian continent: Mortality trends in Taiwan and the Netherlands 1850-1945. Amsterdam: Aksant Academic Publishers, 2011.
    [Google Scholar]
63. Seeligmann, S.“De vaccinatie en de joodsche doktoren.”De Vrijdagavond, 13 (febr.1925): 326-327.
    [Google Scholar]
64. Snel, Harmen and Jitsvan Straten. “Jews and the Cholera Epidemics in Amsterdam in 1832 and 1849.”Aschkenas2018; 28(1): 71-84.
    [Google Scholar]
65. Sonnenberg-Stern, Karina. Emancipation and Poverty: The Ashkenazi Jews of Amsterdam. London: Palgrave Macmillan, 2000.
    [Google Scholar]
66. Trachtenberg, Joshua. Jewish Magic and Superstition: A Study in Folk Religion. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press, 2004.
    [Google Scholar]
67. Van Leeuwen, Marco H. D.The Logic of Charity: Amsterdam, 1800–1850. London: Macmillan Press Ltd, 2000.
    [Google Scholar]
68. Van LieburgM.J. and H.A.M.Snelders. ‘De bevordering en volmaking der proefondervindelijke wijsbegeerte’. De rol van het Bataafsch Genootschap te Rotterdam in de geschiedenis van de natuurwetenschappen, geneeskunde en techniek (1769-1988). Amsterdam: Rodopi, 1989.
    [Google Scholar]
69. Van Lieburg, Fred.“Revisiting the History of Religious Resistance to Vaccination in the Netherlands,”NTT Journal for Theology and the Study of Religion76.2 (2022): 222-225.
    [Google Scholar]
70. Van Swinden, Jean Henri. “Over de Bevolking van Amsterdam: De Sterfte die Aldaar Plaats Heeft, en de Voorgewende Ongezondheid uit deze door Sommige Opgemaakt.”Algemene Konst- en Letterbode (1804) no. 23: 353-392.
    [Google Scholar]
71. Veldhuyzen, W.F.“Het Amsterdamsch Genootschap ter bevordering der Koepokinenting van Minvermogenden (1 November 1803 – 1 November 1953).”Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde98 (1954): 2514-2520.
    [Google Scholar]
72. Verduin , J.A.Verhandelingen van het Rotterdamsche Genootschap ter bevordering van de Koepok-inënting ter gelegenheid van deszelfs Algemeene Vergadering gehouden den 9 Dec. 1807. Rotterdam, 1808.
    [Google Scholar]
73. Wallet, Bart T.“‘Religiosity, Civility, and Industry’: The Centralization and Nationalization of the Dutch Jews, 1814-1870.” In: Blom et al., Reappraising the History of the Jews in the Netherlands. London: The Littman Library of Jewish Civilization, 2021, 200-206.
    [Google Scholar]
74. Williams, Gareth. Angel of Death: The Story of Smallpox. United Kingdom: Palgrave Macmillan, 2010.
    [Google Scholar]
75. Williamson, Stanley. The vaccination controversy: The rise, reign, and fall of compulsory vaccination for smallpox. Liverpool: Liverpool University Press, 2007.
    [Google Scholar]
76. Winkle, Stefan. Geißeln der Menschheit. Kulturgeschichte der Seuchen. Düsseldorf: Artemis & Winkler, 2005.
    [Google Scholar]
77. Wolff, Eberhard. Einschneidende Maßnahmen: Pockenschutzimpfung und traditionelle Gesellschaft in Württemberg des frühen 19. Jahrhunderts. Stuttgart: Steiner, 1998.
    [Google Scholar]
78. Zimmels, H. Jacob. Magicians, Theologians, and Doctors: Studies in Folk Medicine and Folklore as Reflected in the Rabbinical Responsa. Northwale: Jason Aronson, Inc., 1997.
    [Google Scholar]
79. Zwiep, Irene E.“From Nations to Citizens: Jewish Life in the Low Countries in the Shadow of the Enlightenment 1750-1814.” In: Blom et al. Reappraising the History of the Jews in the Netherlands. London: The Littman Library of Jewish Civilization, 2021: 172-199.
    [Google Scholar]