f Kerken en het koloniaal verleden. Religieuze standpunten over slavenemancipatie in Nederland tussen 1840 en 1863

Dit artikel bespreekt de rol die religieuze instituties hebben gespeeld in de slavenemancipatie in Nederland tussen 1840 en 1863. Waarom stonden Nederlandse geestelijken zo onverschillig tegenover de slavenhandel en het gebruik van slavenarbeid in de Nederlandse koloniën? Rechtvaardigden zij deze praktijken, en zo ja, op welke theologische of morele gronden? En: kan de houding ten opzichte van (anti-)slavernij een maatstaf zijn voor de moderniteit in het Nederland van de negentiende eeuw?

Na een historische schets – over beeldvorming omtrent de Afrikaanse ‘slaaf’ alsook vroege kritiek op de slavernijpraktijk – volgt een overzicht van posities van gevestigde kerken in Nederland ten opzichte van de slavernij. Vervolgens bespreek ik het ontstaan van de protestants-christelijke stroming Réveil rond 1815. Na een reflectie op uiteenlopende standpunten met betrekking tot de (anti-)slavernij binnen het Réveil concludeer ik dat een merkwaardige paradox van protestants conservatisme substantieel heeft bijgedragen aan het beëindigen van de slavernij in de Nederlandse koloniën.