Madoc - Volume 38, Issue 3, 2025

In 1465 werd in het huidige dorp Ter Apel (provincie Groningen) het Kruisherenklooster Domus Novae Lucis (Huis van het Nieuwe Licht) gesticht. In verschillende aktes die rondom de stichting zijn opgesteld, wordt vermeld dat er op deze plek eerder een gebouw heeft gestaan, maar er wordt niet beschreven wanneer dit gebouwd was en welke functie het gehad heeft. Verschillende historici hebben geopperd dat hier al eerder een klooster heeft gestaan, maar anderen zijn van mening dat het slechts een kloosterboerderij was. Door historisch, bouwhistorisch en archeologisch onderzoek te combineren wordt in dit artikel een bijdrage geleverd aan deze discussie.

De Utrechtse schrijfster Berta Jacobs, ook bekend als Suster Bertken, leefde maar liefst 57 jaar in een kleine kluis tegen de Buurkerk, vanaf 1456 of 1457 tot haar dood in 1514. Een unieke beschrijving van haar leven en dood is met de hand opgetekend in een gedrukt exemplaar van de Legenda aurea, de welbekende verzameling van heiligenlevens, in de Universiteitsbibliotheek Utrecht. In deze bijdrage ontkrachten we de hardnekkige veronderstelling dat het boek met deze inscriptie uit het Utrechtse regulierenklooster komt. Ook bespreken we de mogelijke functie van de oorspronkelijke levensbeschrijving die zich bevond ‘in een glas’ in haar doodskist.

De Otia de Machomete (Versjes over Mohammed), geschreven omstreeks 1150 door de Franse monnik Walter van Compiègne, behandelt het leven van de profeet Mohammed. Walter toont een aanvankelijk sympathieke Mohammed. Mohammeds corruptie begint echter vrijwel tegelijk met zijn huwelijk met de weduwe van zijn meester. Zij is een vrouw van edele komaf wier reputatie en eerbaarheid haar erg dierbaar zijn, totdat Mohammed haar met leugens voor zich wint. De hofmakerij roept de vergelijking op met het literaire fenomeen ‘hoofse liefde’. Wat zegt Walter hiermee over Mohammed?