‘’t Pakt misschien op onze adem’. Een topicale proefboring in het milieujaar 1972 | Amsterdam University Press Journals Online
2004
Volume 27 Number 3
  • ISSN: 1384-5829
  • E-ISSN: 2352-118X

Abstract

Abstract

It was not until this century that ecology emerged as a major theme in Dutch-language literature. Most overviews of literary history, in fact, do not touch upon the subject. Reading historically situated literature in light of – and in dialogue with – the then-contemporary environmental debates can fill up this historiographical lacuna. In this article, I aim to do precisely that by presenting a contextualizing analysis of the Dutch literary production of 1972, the year in which 250.000 copies were sold of the Dutch translation of My analysis focuses on a wide and diverse selection of texts, including poetry (Sonja Prins, H.H. ter Balkt, Lucebert, Robin Hannelore, Rutger Kopland, Dick Hillenius), prose (Gerrit Krol, Anton Koolhaas, Roel van Duyn, Ben Borgart), theatre (Walter Van den Broeck), comics (, , , ), song lyrics (Farce Majeure, Jan De Wilde), diaries (Jan Wolkers), documentary scripts (Koolhaas for by Bert Haanstra; Geert Bekaert for by Jef Cornelis), television interviews (Hillenius) and a special issue of the literary journal . The leading research question is: how did authors respond to the projected environmental crisis? Did they agree with the Club of Rome that there were, indeed, limits to growth? What causes of, and solutions for, this crisis did they identify?

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/NEDLET.2022.3.006.BUEL
2022-12-01
2024-04-20
Loading full text...

Full text loading...

References

  1. Anbeek, Ton, Geschiedenis van de Nederlandse literatuur tussen 1885 en 1985. Amsterdam, Arbeiderspers, 1990.
    [Google Scholar]
  2. [anoniem], ‘Bijensterfte te Ranst zou te wijten zijn aan etyleen’, in: Gazet van Antwerpen, 10mei1971.
    [Google Scholar]
  3. [anoniem], ‘Zweed waarschuwt Nederland in boek voor milieu-moord’, in: Nieuwsblad van het Noorden, 27juni1972.
    [Google Scholar]
  4. Bel, Jacqueline, Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945. Amsterdam, Uitgeverij Bert Bakker, 2015.
    [Google Scholar]
  5. Borgart, Ben, De vuilnisroos. Amsterdam, De Bezige Bij, 1972.
    [Google Scholar]
  6. Bosch, Kees van den, De angst reactor. Kalkar, kroniek van een eeuwige belofte. Amsterdam, SUN, 2006.
    [Google Scholar]
  7. Brants, Kees, ‘Maffen in kabouterhome’, in: De Tijd, 29augustus1970.
    [Google Scholar]
  8. Brems, Hugo, Altijd weer vogels die nesten beginnen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur, 1945-2005. Amsterdam, Bert Bakker, 2006.
    [Google Scholar]
  9. Broeck, Walter van den, De horzel in de nek. Brussel, Manteau, 1977.
    [Google Scholar]
  10. Buelens, Geert, Europa Europa! Over de dichters van de Grote Oorlog. Amsterdam/Antwerpen, Ambo/Manteau, 2008b.
    [Google Scholar]
  11. Buelens, Geert, Het lijf in slijk geplant. Gedichten uit de Eerste Wereldoorlog. Amsterdam, Ambo/Manteau, 2008a.
    [Google Scholar]
  12. Buelens, Geert, ‘Poëzie die ernaar streeft oud nieuws te worden. Een herijking van het autonomiebegrip in het licht van topicale gedichten en liederen’, in: Spiegel der Letteren54, 2012, 1, 61-91.
    [Google Scholar]
  13. Buelens, Geert, ‘Tekenen des tijds 2. De jeugdserie “De Kat” als graadmeter van het milieubewustzijn in de vroege jaren zeventig’, in: Platform Leest (blog), 8februari2021, https://www.platformleest.org/artikel/de-kat/.
    [Google Scholar]
  14. Buelens, Geert, Wat we toen al wisten. De vergeten groene geschiedenis van 1972. Amsterdam, Querido Facto, 2022.
    [Google Scholar]
  15. [correspondent], ‘Zweedse meisjes zijn niet de gewillige poezen waar ze door toeristen voor gehouden worden’, in: Tubantia, 10juli1970.
    [Google Scholar]
  16. Duyn, Roel van, Bloed. Een atoom-roman. Amsterdam, Meulenhoff, 1972.
    [Google Scholar]
  17. Duyn, Roel van, Panies dagboek. Over het sterven van de dood. Amsterdam, Meulenhoff, 1971.
    [Google Scholar]
  18. Duyn, Roel van, BartEdel & Janvan der Zwaag. Energieboekje. Met een artikel van Bart Edel en Jan v. d. Zwaag. Den Haag, Bakker [Daamen], 1972.
    [Google Scholar]
  19. Farce Majeure. Inpakken en Wegwezen (1972, Vinyl), Philips 6413 033.
    [Google Scholar]
  20. Fonteyn, Guido, ‘Teaterseizoen veelbelovend in PVSK-Brussel’, in: Gazet van Antwerpen, 29augustus1972.
    [Google Scholar]
  21. Galan, C. de, J. P. A.Gruijters, E.C.M.Jurgers, S. L.Mansholt, H.A.F.M.O.van Mierlo & J. M.den Uyl, Advies van de ‘Commissie van zes’ aan het permanent overlegorgaan van PvdA, D’66 en PPR. S.l., s.n., 1972.
    [Google Scholar]
  22. Gauffin, Bengt Göran, Till sista droppen. Stockholm, [Solna: LT; Seelig], 1972.
    [Google Scholar]
  23. Goldsmith, Edward, RobertAllen, MichaelAllaby, JohnDavoll & SamLawrence, Blauwdruk voor overleving. Amsterdam, Stichting Raad voor Milieudefensie, 1972b.
    [Google Scholar]
  24. Goldsmith, Edward, RobertAllen, MichaelAllaby, JohnDavull & SamLawrence, Blueprint for Survival. Londen, Tom Stacey, 1972a.
    [Google Scholar]
  25. Haanstra, Bert, A.Koolhaas, G.P.Baerends, A.J.van Dijk & D.Hillenius, Bij de beesten af. Amsterdam, Ploegsma, 1972.
    [Google Scholar]
  26. Habakuk II de Balker, De gloeilampen De varkens. Amsterdam, De Harmonie, 1972.
    [Google Scholar]
  27. Hannelore, Robin, De geselbank. Brugge, Orion-Desclée de Brouwer, 1972.
    [Google Scholar]
  28. Hillenius, D., ‘Inleiding’. In: W.Wickler, Waarom doe je dat? Over het hoe en waarom van vergelijkend gedragsonderzoek bij dier en mens. Amsterdam, Ploegsma, 1972a.
    [Google Scholar]
  29. Hillenius, D., Plaatselijke godjes. Amsterdam, Rap, 1972b.
    [Google Scholar]
  30. Hillo, Jan van & WolfKielich, Westinkenerin…! Eentelevisie-dokumentaire. Een momentopname van ons leven op een vulkaan. Bussum, Van Holkema & Warendorf, 1971a.
    [Google Scholar]
  31. Hillo, Jan van & WolfKielich, We stinken er in…! Een televisie-dokumentaire. Het uur van de waarheid. Vol. 2. Bussum, Van Holkema & Warendorf, 1971b.
    [Google Scholar]
  32. Honings, Rick, Coen van ’t Veer & Jacqueline Bel (red.), De postkoloniale spiegel. De Nederlands-Indische letteren herlezen. Leiden, Leiden University Press, 2021.
    [Google Scholar]
  33. Isacker, Karel van, Het land van de dwazen. Antwerpen, De Nederlandsche Boekhandel, 1970.
    [Google Scholar]
  34. Kanobana, Sibo Rugwiza (red.), Zwarte bladzijden. Afro-Belgische reflecties op Vlaamse (post)koloniale literatuur. Breda, De Geus, 2021.
    [Google Scholar]
  35. Koolhaas, A., Blaffen zonder onraad. Amsterdam, Van Oorschot, 1972a.
    [Google Scholar]
  36. Koolhaas, A., ‘De menselijke ponteneur’. In: BertHaanstra, A.Koolhaas, G.P.Baerends, A.J.van Dijk & D.Hillenius, Bij de beesten af. Amsterdam, Ploegsma, 1972b, 32-48.
    [Google Scholar]
  37. Kopland, Rutger, Wie wat vindt heeft slecht gezocht. Amsterdam, Van Oorschot, 1972.
    [Google Scholar]
  38. Krol, Gerrit, De chauffeur verveelt zich. Amsterdam, Querido, 1973.
    [Google Scholar]
  39. Krol, Gerrit, ‘Het is niet nodig alles te beschrijven’, in: Hollands Maandblad, juni1972.
    [Google Scholar]
  40. Kusters, Wiel, Koolhaas’ dieren. Over de biologie van een schrijver. Nijmegen, Vantilt, 2008.
    [Google Scholar]
  41. Lek, Bram van der, Het milieuboekje over produktie, vervuiling en actie. Amsterdam, Van Gennep, 1972.
    [Google Scholar]
  42. Lek, Bram van der, ‘Politiek en het milieu’, in: De Gids134, 1971, 9-10, 612-23.
    [Google Scholar]
  43. Lensen, Jan, De foute oorlog. Schuld en nederlaag in het Vlaamse proza over de Tweede Wereldoorlog. Antwerpen, Garant, 2014.
    [Google Scholar]
  44. Lucebert, …en morgen de hele wereld. Amsterdam, Van Gennep, 1972.
    [Google Scholar]
  45. Meadows, Dennis, Rapport van de club van Rome. De grenzen aan de groei. Utrecht, Het Spectrum, 1972.
    [Google Scholar]
  46. Michiels, Karel, Groen? In het spoor van Luc Versteylen. Antwerpen, Houtekiet, 2007.
    [Google Scholar]
  47. Naess, Arne, ‘The Shallow and the Deep, Long-Range Ecology Movement. A Summary’, in: Inquiry16, 1973, 1-4, 95-100.
    [Google Scholar]
  48. Nys, Jef, De vruchtenmakers. De belevenissen van Jommeke56. Gent/Brussel, Het Volk, 1973.
    [Google Scholar]
  49. Polak, Frederik Lodewijk, De Contra-club van Rome. Historische lessen en hoopvolle perspectieven. Amsterdam, Elsevier, 1972.
    [Google Scholar]
  50. Poma, Karel, Knoeien met ons leefmilieu. Antwerpen, De Nederlandsche Boekhandel, 1972.
    [Google Scholar]
  51. Prins, Sonja, Weegschaal de aarde. Verzameld werk 3. Gedichten 1958-1976. Breda, Papieren Tijger, 2011.
    [Google Scholar]
  52. Radkau, Joachim, The Age of Ecology. A Global History. Cambridge, Polity Press, 2014.
    [Google Scholar]
  53. Reboul, Laurence, Albertte Pass & S. L.Mansholt, La lettre Mansholt. Réactions et commentaires. Paris, J. J. Pauvert, 1972.
    [Google Scholar]
  54. [redacteur wetenschappen], ‘Bak met sprinkhanen op expositie “Overbevolking”’, in: Trouw, 28april1972.
    [Google Scholar]
  55. Renders, L., Koloniseren om te beschaven. Het Nederlandstalige Congoproza van 1596 tot 1960. Hasselt, Gramadoelas, 2019.
    [Google Scholar]
  56. Riemens, Leo, ‘Wat bracht de T.V.?’, in: De Telegraaf, 27oktober1970.
    [Google Scholar]
  57. Roscam Abbing, Marja, ‘Literaire tijdschriften. De technologie is het opium van intellectuelen’, in: NRC Handelsblad, 10maart1972.
    [Google Scholar]
  58. Schenkeveld-Van derDussen, MariaA. (red.), Nederlandse literatuur, een geschiedenis. Groningen, M. Nijhoff, 1993.
    [Google Scholar]
  59. [Schroevers], Pieter, ‘Katastrofologie’, in: De Paniekzaaier, februari1972.
    [Google Scholar]
  60. Singer, Peter, ‘Animal Liberation’, in: The New York Review of Books, 5april1973.
    [Google Scholar]
  61. Tasman, Coen, Louter Kabouter. Kroniek van een beweging. Amsterdam, Babylon-De Geus, 1996.
    [Google Scholar]
  62. Tien jaar Farce Majeure. Uit het leven gegrepen. Amsterdam, Amsterdam Boek, 1976.
    [Google Scholar]
  63. Toonder, Marten, De ombrenger. Amsterdam/Antwerpen, De Bezige Bij, 2015.
    [Google Scholar]
  64. Vandersteen, Willy, De zwarte panter. Antwerpen/Utrecht, Standaard, 1972.
    [Google Scholar]
  65. Vandersteen, Willy. De boze boomzalver. Antwerpen/Utrecht, Standaard, 1973.
    [Google Scholar]
  66. [verslaggeefster], ‘“Ga je mee een luchtje scheppen”. NRCV-documentaire Jan van Hillo’, in: De Tijd, 6februari1971.
    [Google Scholar]
  67. Vonhögen-Geertsema, Liesbeth, Nu alles voorbij is, begint wat voorbij is opnieuw. De doorwerking van de Tweede Wereldoorlog in de Nederlandse poëzie. Hilversum, Literatoren, 2017.
    [Google Scholar]
  68. Wickler, W., Waarom doe je dat? Over het hoe en waarom van vergelijkend gedragsonderzoek bij dier en mens. Amsterdam, Ploegsma, 1972.
    [Google Scholar]
  69. Wilde, Jan De, Vogelenzang, 5 (1972, Vinyl), Philips 6320 009.
    [Google Scholar]
  70. Wolkers, Jan, Dagboek 1972. Amsterdam, De Bezige Bij, 2007.
    [Google Scholar]
  71. Woltz, W., Zijn we nu allemaal gek geworden?Amsterdam, Ploegsma, 1972b.
    [Google Scholar]
http://instance.metastore.ingenta.com/content/journals/10.5117/NEDLET.2022.3.006.BUEL
Loading
This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error