Lezers in de marges van Vondels Palamedes | Amsterdam University Press Journals Online
2004
Volume 24, Issue 1
  • ISSN: 1384-5829
  • E-ISSN: 2352-118X

Abstract

Abstract

This article explores how Joost van den Vondel’s politically charged play (first published in 1625) was read in the seventeenth century. It presents the findings of a systematic and focused census of copies of 25 seventeenth-century editions that have been preserved in public collections. Inspection of 150 copies has resulted in identifying 32 copies with manuscript annotations. Viewed together these annotated copies show the importance of different forms of collective reading. Two general patterns can be distinguished, documenting on the one hand different forms of rhetorical and stylistic analysis, made for didactic or studious use. Another category reveals a persistent interest in decoding, remembering, and sharing the political meaning of the play. This category includes a set of annotations that probably derived from Vondel’s biographer Geeraert Brandt, which circulated in manuscript before appearing in print in 1705. As an exercise in census-research, this case also confirms the idea of the long life of the book, documenting extended use and enrichment of individual copies.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/NEDLET2019.1.002.LASS
2019-03-01
2024-03-28
Loading full text...

Full text loading...

/deliver/fulltext/13845829/24/1/02_NEDLET2019.1_LASS.html?itemId=/content/journals/10.5117/NEDLET2019.1.002.LASS&mimeType=html&fmt=ahah

References

  1. Albach, Ben, Langs kermissen en hoven: Ontstaan en kroniek van een Nederlands toneelgezelschap in de 17de eeuw, De Walburg Pers, Zutphen, 1977.
    [Google Scholar]
  2. Baggerman, Ariane, Over leven, lezen en schrijven: De bandbreedte van de boekgeschiedenis, Inaugurele rede Universiteit van Amsterdam, 2010.
    [Google Scholar]
  3. Beekman, Klaus en Ralf Grüttemeier, De wet van de letter. Literatuur en rechtspraak, Athenaeum-Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2005.
    [Google Scholar]
  4. Blaak, Jeroen, Geletterde levens: dagelijks lezen en schrijven in de vroegmoderne tijd in Nederland 1624-1770, Verloren, Hilversum, 2004.
    [Google Scholar]
  5. Brandt, Geeraert, Het leven van Joost van den Vondel, Leonard Strik, Franeker, 1682.
    [Google Scholar]
  6. Brandt, Geeraert, Historie van de rechtspleging gehouden in den jaaren 1618 en 1619 ontrent de drie gevangene heeren Mr. Johan van Oldenbarnevelt, Mr. Rombout Hoogerbeets, Mr. Hugo de Groot, Barent Bos, Rotterdam, 1708.
    [Google Scholar]
  7. Brandt, Geeraert, Historie van de Rechtspleging gehouden in den jaaren 1618 en 1619 ontrent de drie gevangene heeren Mr. Johan van Oldenbarnevelt, Mr. Rombout Hoogerbeets, Mr. Hugo de Groot. De derde druk. Met aanteekeningen vermeerdert, Philippus Losel, Rotterdam, 1723.
    [Google Scholar]
  8. Brayman Hackel, Heidi, Reading Material in Early Modern England: Print, Gender, and Literacy, Cambridge University Press, Cambridge, 2005.
    [Google Scholar]
  9. Busken Huet, Conrad, Het land van Rembrand. Studiën over de Noordnederlandsche beschaving in de zeventiende eeuw, dl. I, H.D. Tjeenk Willink, Haarlem, 1882-1884.
    [Google Scholar]
  10. Corver, Maarten, Tooneel-aantekeningen vervat in een omstandigen brief aan den Schrijver van het Leven van Jan Punt, C. Heyligert, Leiden, 1786.
    [Google Scholar]
  11. Duits, Hendrik, Van Bartholomeusnacht tot Bataafse Opstand: Studies over de relatie tussen politiek en toneel in het midden van de zeventiende eeuw, Verloren, Hilversum, 1990.
    [Google Scholar]
  12. Frijhoff, Willem, Heiligen, idolen, iconen, SUN, Nijmegen, 1998.
    [Google Scholar]
  13. Geerdink, Nina, ‘Politics and Aesthetics: Decoding Allegory in Palamedes (1625)’, in: JanBloemendal en Frans-WillemKorsten (red.), Joost van den Vondel (1587-1679). Dutch Playwright in the Golden Age, Brill, Leiden, 2011, 225-248.
    [Google Scholar]
  14. Gerritsen, Johan, ‘De eerste druk van de Palamedes’, in: H.F.Hofman, K.van der Horst, A.H.H.M.Mathijsen, Uit bibliotheektuin en informatieveld. Opstellen aangeboden aan Dr. D. Grosheide bij zijn afscheid als bibliothecaris van de Rijksuniversiteit Utrecht, Universiteitsbibliotheek, Utrecht, 1978, 219-230.
    [Google Scholar]
  15. Gingerich, Owen, An annotated census of Copernicus’ De Revolutionibus (Nuremberg, 1543 and Basel, 1566), Brill, Leiden, 2002.
    [Google Scholar]
  16. Gingerich, Owen, The book nobody read. Chasing the revolutions of Nicolaus Copernicus, Walker & Company, New York, 2004.
    [Google Scholar]
  17. Ginzburg, Carlo, Il formaggio e i vermi. Il cosmo di un mugnaio del ‘500, Einaudi, Turijn, 1976.
    [Google Scholar]
  18. Ginzburg, Carlo, De kaas en de wormen. Het wereldbeeld van een zestiende-eeuwse molenaar, Bert Bakker, Amsterdam, 1982.
    [Google Scholar]
  19. Grafton, Anthony, ‘Is the History of Reading a Marginal Enterprise? Guillaume Budé and His Books’, in: Papers of the Bibliographical Society of America91, 1997, 139-157.
    [Google Scholar]
  20. Grafton, Anthony, Commerce with the Classics: Ancient Books and Renaissance Readers, Ann Arbor, Michigan, 1997.
    [Google Scholar]
  21. Grafton, Anthony en Joanna Weinberg, “I Have Always Loved the Holy Tongue”: Isaac Casaubon, the Jews, And a Forgotten Chapter in Renaissance Scholarship, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, 2011.
    [Google Scholar]
  22. Grafton, Anthony en Lisa Jardine, ‘‘Studied for Action’: How Gabriel Harvey Read His Livy’, in: Past & Present129, 1990, 30-78.
    [Google Scholar]
  23. Gras, Henk, ‘Wat er aan de schouwburg vooraf ging. Wording en structuur van het veld van theatrale vermakelijkheden in Rotterdam, ca. 1630-1773’, in: Rotterdams jaarboekje reeks 10, 5, 1997, 152-212.
    [Google Scholar]
  24. Grootes, E.K., ‘De ontwikkeling van de literaire organisatievormen tijdens de zeventiende eeuw in Noordnederland’, in: De zeventiende eeuw 8(1992), 53-65.
    [Google Scholar]
  25. Gruys, Jan Albert en Clemens de Wolf, Thesaurus 1473-1800. Nederlandse boekdrukkers en boekverkopers, De Graaf, Nieuwkoop, 1989.
    [Google Scholar]
  26. Harmsen, Ton, ‘De stof van Vondels derde tragedie: Palamedes (1625)’, in: Neerlandistiek.nl. Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek1, 2016, https://www.neerlandistiek.nl/2016/01/de-stof-van-vondels-derde-tragedie-palamedes-1625/ (laatst geraadpleegd 29 november 2018).
    [Google Scholar]
  27. Hollstein, FriedrichWilhelm Heinrich, Hollstein’s Dutch and Flemish Etchings, Engravings, and Woodcuts, ca. 1450-1700, dl. 24 (samengesteld door G. S. Keyes), Van Gendt & Co, Amsterdam, 1980, nr. 184a, 99.
    [Google Scholar]
  28. Hoogstraten, David van, J. v. Broekhuizens gedichten. Op nieu by een vergadert, en met verscheide noit voorheen gedrukte vermeerdert. Hier is by gevoegt het leven des dichters, G. onder de Linden, Amsterdam, 1712.
    [Google Scholar]
  29. Jackson, H.J., Marginalia: Readers Writing in Books, Yale University Press, New Haven, 2001.
    [Google Scholar]
  30. Janssen, Geert H., Het stokje van Oldenbarnevelt, Verloren, Hilversum, 2001.
    [Google Scholar]
  31. Jongenelen, Ton, ‘De Keurdichten. Het levenswerk van Pieter van der Goes, boekverkoper’, in: Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weijerman27, 2004, 57-67.
    [Google Scholar]
  32. Käppel, Lutz, ‘Palamedes’ in Brill’s New Pauly, Brill, Leiden, 2002-.
    [Google Scholar]
  33. Kemperink, Rob M., ‘Een bijzonder exemplaar van Vondels Palamedes’, in: Flehite. Tijdschrift voor verleden en heden van Oost-Utrecht, (Amersfoort, augustus 1974), 33-41.
    [Google Scholar]
  34. Meijer Drees, Marijke, ‘Hoe Vondels Palamedes geschiedenis heeft gemaakt’, in: JanBos en ErikGeleijns (red.), Boekenwijsheid: Drie eeuwen kennis en cultuur in 30 bijzondere boeken. Opstellen bij de voltooiing van de Short-Title Catalogue, Netherlands, Walburg Pers, Zutphen, 2009, 80-88.
    [Google Scholar]
  35. Molenkamp, Femke, Women and the Bible in Early Modern England: Religious Reading and Writing, Oxford University Press, Oxford, 2013.
    [Google Scholar]
  36. Molkenboer, Bernardus Constant, ‘Vondels drukkers en uitgevers’, in: Vondelkroniek12, 1941, 23-26.
    [Google Scholar]
  37. Paijmans, Marrigje, Dichter bij de waarheid: Parrhesia en dramatisering in het werk van Joost van den Vondel, Dissertatie Universiteit van Amsterdam, 2015.
    [Google Scholar]
  38. Palmer, Ada, Reading Lucretius in the Renaissance, Cambridge, Harvard University Press, 2014.
    [Google Scholar]
  39. Pearson, David, ‘The Importance of the Copy-Census as a Methodology in Book History’, in: BettinaWagner en MarciaReed (red.), Early Printed Books As Material Objects: Proceeding of the Conference Organized by the IFLA Rare Books and Manuscripts Section Munich, 19-21 August 2009, De Gruyter Saur, Berlijn, 2010, 321-328.
    [Google Scholar]
  40. Penon, Georg, Bijdragen tot de geschiedenis der Nederlandsche letterkunde III, J.B. Wolters, Groningen, 1884.
    [Google Scholar]
  41. Pollmann, Judith, ‘Met grootvaders bloed bezegeld. Over religie en herinneringscultuur in de zeventiende-eeuwse Nederlanden’, De zeventiende eeuw29(2013), 154-175.
    [Google Scholar]
  42. Proot, Goran, ‘Survival Factors of Seventeenth-Century Hand-Press Books Published in the Southern Netherlands: The Importance of Sheet Counts, Sammelbände and the Role of Institutional Collections’, in: F.Bruni en A.Pettegree, Lost Books: Reconstructing the print world of pre-industrial Europe, Brill, Leiden, 2016.
    [Google Scholar]
  43. Reinders, Annemarie, Handgeschreven annotaties in een 17de eeuws exemplaar van Vondels Palamedes. Een casestudy naar de functie van leessporen, Bachelorscriptie Universiteit Utrecht, 2014.
    [Google Scholar]
  44. Richards, Jennifer en Fred Schurink, ‘The Textuality and Materiality of Reading in Early Modern England’, in: The Huntington Library Quarterly73, 2010, 345-361.
    [Google Scholar]
  45. Schuytvlot, Abraham Corstiaan, Catalogus van werken van en over Vondel: gedrukt vóór 1801 en aanwezig in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, De Graaf, Nieuwkoop, 1987.
    [Google Scholar]
  46. Sherman, William H., John Dee: The Politics of Reading and Writing in the English Renaissance, University of Massachusetts Press, Amherst, 1995.
    [Google Scholar]
  47. Sherman, William H., Used Books: Marking Readers in Renaissance England, University of Pennsylvania Press, Philadelphia, 2008.
    [Google Scholar]
  48. Sierhuis, Freya, The Literature of the Arminian Controversy: Religion, Politics and the Stage in the Dutch Republic, Oxford University Press, Oxford, 2015.
    [Google Scholar]
  49. Sterck, JohannesFranciscus Maria, Vondelbrieven uit de XVIIe eeuw aan en over den dichter, Wereldbibliotheek, Amsterdam, 1935.
    [Google Scholar]
  50. Tex, Jan den, Oldenbarnevelt, dl. III en IV, Tjeenk Willink, Haarlem, 1960-1972.
    [Google Scholar]
  51. Unger, JohanHendrik Willem, Bibliographie van Vondels werken, FrederikMuller, Amsterdam, 1888a.
    [Google Scholar]
  52. Unger, JohanHendrik Willem, ‘Vondeliana IV, Palamedes’, in: Oud Holland6, 1888b, 58.
    [Google Scholar]
  53. Vroom,Wim, Het wonderlid van Jan de Witt en andere vaderlandse relieken, SUN, Nijmegen, 1997.
    [Google Scholar]
  54. Walch, Johannes Lodewijk, De varianten van Vondel’s Palamedes, Nijhoff, ’s-Gravenhage, 1906.
    [Google Scholar]
  55. [Wiersum, E.], ‘Een Palamedes opvoering te Rotterdam’, in: Rotterdams jaarboekje reeks 2, 7, 1919, 203-205.
    [Google Scholar]
  56. Wuestman, G., ‘Een portretminiatuur thuisgebracht’, in: Face Book. Studies on Dutch and Flemish Portraiture of the 16th-18th Centuries. Liber Amicorum Presented to Rudolf E.O. Ekkart on the Occasion of his 65th Birthday, Brill, Leiden, 2012, 359-364.
    [Google Scholar]
http://instance.metastore.ingenta.com/content/journals/10.5117/NEDLET2019.1.002.LASS
Loading
/content/journals/10.5117/NEDLET2019.1.002.LASS
Loading

Data & Media loading...

  • Article Type: Research Article
Keyword(s): census; collective reading; marginalia; Palamedes; Vondel
This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error