KWALON - Volume 19, Issue 3, 2014

Twintig jaar geleden verscheen de tweede druk van Qualitative data analysis van Miles en Huberman (1994), een van de eerste standaardwerken gewijd aan kwalitatieve data-analyse. Zij beschreven de aanleiding voor hun boek als volgt: ‘the most serious and central difficulty in the use of qualitative data is that methods of analysis are not well formulated’ (Miles & Huberman, 1994). Met dit boek wilden zij een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van expliciete, systematische analysemethoden, die geloofwaardig en repliceerbaar zouden zijn. Ook in het onderwijs over kwalitatief onderzoek wordt nog weinig aandacht besteed aan data-analyse, in vergelijking met de aandacht voor dataverzameling. Leerboeken over kwalitatief onderzoek wijden meestal aparte hoofdstukken aan observeren, interviewen en het houden van focusgroepen, gevolgd door een algemeen hoofdstuk over data-analyse, waarin algemene stappen worden beschreven. In de afgelopen jaren lijkt deze lacune te worden goedgemaakt door een toenemende aandacht voor kwalitatieve data-analyse: er zijn tientallen boeken over data-analyse vanuit verschillende invalshoeken gepubliceerd. Onlangs verscheen ook een tweede bewerkte druk van Hennie Boeijes boek Analyseren in kwalitatief onderzoek: denken en doen, en binnenkort zal ook een boek van Jeanine Evers het licht zien: Kwalitatieve analyse: kunst én kunde. Beide boeken komen in dit themanummer aan bod. Nu kwalitatieve onderzoeksmethoden steeds meer ‘volwassen’ zijn geworden en een bredere belangstelling en acceptatie genieten, ligt het voor de hand om de basisprincipes van kwalitatieve data-analyse aan een kritisch onderzoek te onderwerpen. Data-analyse vormt een van de belangrijkste onderdelen van een kwalitatief onderzoek, maar in de uitvoering blijken grote verschillen te bestaan. Het leek ons daarom belangrijk om in dit 57ste nummer van KWALON aandacht te besteden aan verschillende wijzen van kwalitatieve data-analyse.

Ethnographic analysis

This article is about anthropological research in the field of management and organisation in the health care sector. The study reviewed two in-depth cases of innovative health care organisations. In this article Annemarie van Dalen describes the method of ethnographic analysis she used in this research.

Hermeneutic narrative analysis: shaping possibilities

A hermeneutic narrative analysis is focused on shaping possible interpretations of what is told. The article describes the theoretical stance of such an analysis, like an interwovenness of the object and the subject, the knower and the known. It provides an example of the five phases of the analysis process. The purpose of that process is to interpret and reconstruct a narrative of and together with respondents.

Process tracing: a structured approach to data analysis in decision making studies

Process tracing (PT) has been developed for within-case analysis to unravel causal mechanisms that explain the relationship between independent and dependent variables. It follows an iterative-inductive approach to generate theory on the basis of empirical data. This paper explains how PT can be used in decision making research by using a three step model: (1) one code for each case, (2) preparation of an analytic table, and (3) from fragmentation to integration. The cases that illustrate these steps show that PT results in fine-grained theoretical explanations for decision making and indicates the need of additional between-case analysis.

Visualizing social networks using qualitative data

Studying co-offending and group crime has contributed to our understanding of crime. Co-offending and group crime are studied through the analyses of social ties between offenders. Qualitative information on social ties is needed to get more insight in the ways offenders organize crime together. This contribution shows how sociograms of a criminal network can be constructed using qualitative information on social ties derived from court rulings and two journalistic books. Strengths and limitations are discussed and it is argued that a sociogram is a valuable instrument in the toolbox of a (qualitative) social science researcher interested in studying social ties.

Directed content analysis: a more deductive than inductive approach in qualitative analysis

Qualitative analysis is often described as a pure inductive enterprise where new theory is derived from the data. In contrast, we argue that when an appropriate middle-range theory is available, the combination of deductive and inductive strategies may be fruitful. We illustrate this through our study applying directed content analysis for the analysis of qualitative interviews. An existing theoretical framework was used to explore the lived experiences of young people with chronic conditions. This approach structured the analysis, increased our theoretical sensitivity and improved the thoroughness of our analysis. The framework proved to be useful and could be refined.

The most different similar outcome/most similar different outcome (MDSO/MSDO) technique. A tool for the selection of causally relevant conditions in a database with a limited number of cases

In this contribution we discuss the potential of the most different similar outcome/most similar different outcome technique. The technique enables a researcher to cope with the degrees of freedom problem (large number of conditions/small number of cases). Through a systematic comparison of pairs of cases, the method identifies the conditions of likely most explanatory relevance to understand differences and similarities in outcome. The actual causal power of the conditions and the underlying causal mechanisms can be subsequently explored with other qualitative methods. The technique relies on the same causal assumptions as other configurational comparative methods, such as qualitative comparative analysis.

Data analysis according to the phenomenological reflective lifeworld approach

This article describes the data analysis according to the reflective lifeworld approach, which represents an empirical application of phenomenological philosophy. The analysis within this approach is based upon the ‘hermeneutic rule’ of Gadamer, characterized by a dynamic movement between the whole, the parts, and the whole. The final outcome is a rich description of the essence – the invariant structure and contextual structure of the phenomenon and its constituents – the components of the essential structure. The process of data analysis is illustrated by empirical examples.

Discourse analysis from an ethics of care perspective. Good care for adults and young adolescents with cancer

In search of defining good care for adults and young adolescents (AYA) with cancer, four students of the Master Ethics of Care and Policy of the University for Humanistic Studies in Utrecht performed a qualitative empirical discourse analysis from a care ethical perspective on the diary of Jip, an AYA with bone cancer. This article describes their process of reading, coding and clustering of the diary, and the use of their personal sensitizing concepts. They discovered four main discourses and themes that led to a demarcation of ‘goods’ for Jip. In Jips case, good care adapts to these unique goods.

Data-analysis in descriptive qualitative research: organizing, summarizing, comparing and interpreting

The grounded theory (GT) method of open, axial and selective coding is unnecessary in descriptive qualitative research. This is for example the case in complex situations and when several research questions are posed. Researchers could get lost when a GT methodology would be applied. The author argues that Miles and Huberman offer a more appropriate method of analysis: organize the data by means of a well-considered set of codes, summarize the data in matrixes and report by comparing the data. This qualitative data analysis method is exemplified with an in-depth analysis of research data on medical decision making concerning the allocation of scarce donor organs.

Using diagrammes during data-analysis: A stepwise approach for (beginning) researchers

Researchers or students sometimes lose their courage when analyzing their data. In this article we illustrate how using diagrams may help you to explore your qualitative data. We explain how putting your data in a diagram helps you to get an overview of your data. Diagrams can also be used to present your data in reports or articles. We offer a step-by-step approach that may be useful for young researchers or to teach students how to analyze qualitative data.

Book review

In this contribution the author reviews Analyseren in kwalitatief onderzoek (2nd ed.) by Hennie Boeije.

Ik ben heel blij dat Bosch mijn boek ‘praktisch ijzersterk’ noemt. Hij noemt daar vrijwel alle onderwerpen die ik belangrijk vind in een leerboek over analyseren in kwalitatief onderzoek, zoals coderen, de analyseprocedure, de vraag- en doelstelling, ethiek, kwaliteit en de rapportage. Bosch schrijft over en houdt zich bezig met wetenschapsfilosofie en het is dan ook niet verwonderlijk dat hij daar alle nadruk op legt bij zijn kritische bespreking. Echter, mijn boek gaat niet over wetenschapsfilosofie – daar heb ik elders over geschreven (Tijmstra & Boeije, 2011) – het gaat over het uitvoeren van kwalitatief onderzoek. Een boek vereist een zekere welwillendheid van de lezer. Zo mist Bosch in het boek dat kwalitatief onderzoek ook prima kan plaatsvinden op basis van secundaire data; het moet aan zijn aandacht zijn ontsnapt dat op pagina 90 een box staat, die gaat over data-archivering en secundaire analyse. Verder vindt Bosch een keuze al snel dogmatisch en beperkend naar mijn idee, terwijl ik van mening ben dat keuzes juist verhelderend werken. Zo zijn er bijvoorbeeld veel definities in omloop van theorie en hypothese en heb ik definities gekozen die gangbaar zijn in de wetenschap en voor dit boek voldoende houvast bieden. Nog een voorbeeld: ik heb ervoor gekozen niet meer in te gaan op de gevaren van software bij de analyse, omdat het gebruik van software state-of-the-art is en omdat ik de discussie over de risico’s achterhaald vind. Wel besteed ik aandacht aan zinvol gebruik van de computer en aan het denken naast het doen (met de computer). Laat ik ingaan op de twee grote bezwaren van Bosch. Het eerste bezwaar is dat ik kwalitatief onderzoek vooral aanduid als een manier om het perspectief van de onderzochten te bestuderen en de werkelijkheid te begrijpen vanuit hun ogen. Natuurlijk kun je ook interacties en relaties bestuderen. Dat kun je doen vanuit taal- en communicatieprocessen. Zie bijvoorbeeld Tates (2001), die de communicatie onderzocht tussen artsen, ouders en kinderen. Je kunt dat ook doen vanuit de zoektocht naar betekenisgeving. Zie bijvoorbeeld Berendsen (2007), die de werkrelatie onderzocht tussen verzekeringsartsen en managers bij de UWV. In deze laatste variant wil je begrijpen waarom verzekeringsartsen en managers met elkaar omgaan zoals ze met elkaar omgaan en dat doe je vanuit hun perspectief. Alle redenen die ik noem om kwalitatief onderzoek te kiezen, ondersteunen dus dat het gaat om beleving en ervaring van degenen die we onderzoeken. Het is de onderzoeker die probeert de waarnemingen in de empirie te begrijpen, zegt Bosch, en dat ben ik helemaal met hem eens. Ik meen dat alle aandacht in het boek voor de bagage van de onderzoekers, met name in de hoofdstukken 2, 5, 6 en 7, dat wel duidelijk maakt. De disciplinaire achtergrond, de theoretische lens, de ervaring en de expertise van de onderzoekers bepalen de interpretaties van de werkelijkheid en maken de creatieve sprong mogelijk die bij abductief redeneren hoort. Met de behandeling van theorie, sensitizing concepts en theoretische sensitiviteit mag duidelijk zijn dat ook ik vind dat waarnemingen altijd theorieafhankelijk zijn en dat deze waarnemingen tegelijkertijd alle ruimte krijgen. Omdat het in kwalitatief onderzoek gaat om interpretaties van onderzoekers is het heel belangrijk om deze interpretaties te ontwikkelen met en te toetsen aan andere onderzoekers. Dat is eigenlijk het hoogst haalbare in kwalitatief onderzoek: er is immers geen gouden ‘interpretatie’-standaard waar we onze interpretaties naast kunnen leggen. Het is mogelijk dat alle onderzoekers in het team het fout zien, maar in ieder geval hebben ze geprobeerd om elkaars voorkeuren en preferenties te doorzien en elkaar te corrigeren. Want daar gaat het om bij wetenschappelijke kennis. Dat interpretaties voortkomen uit theoretische perspectieven is duidelijk, maar ze moeten zo min mogelijk zijn vertekend door waardering en persoonlijke oordelen van afzonderlijke onderzoekers. Het tweede bezwaar van Bosch heeft betrekking op de wijze waarop ik de steekproef en generalisatie behandel. Hij is hier heel kritisch en ik ben het niet met hem eens. Mijn standpunt is ten eerste dat je als onderzoeker moet kunnen beargumenteren waarom je de steekproef hebt samengesteld en hoe je dat hebt gedaan. Ten tweede ben ik van mening dat je op basis van deze argumentatie dan ook uitspraken kunt doen over de populatie en ik baseer me daarbij vooral op Smaling (2009). Je weet immers hoe je steekproef zich verhoudt tot de populatie. Het betekent dat je argumenten hebt om aan te nemen dat de motieven/redenen/ideeën die je in de steekproef aantreft, ook zullen voorkomen in de populatie. Het gaat niet om statistische generalisatie, maar ik kan me niet voorstellen dat Bosch deze vergissing begaat. Wanneer je als schrijver een boek aflevert, gaan lezers ermee aan de slag. En, om in het jargon te blijven van ons vakgebied, zij gebruiken daarbij hun eigen sensitizing concepts. Bosch heeft mijn boek langs zijn specifieke, wetenschapsfilosofische meetlat gelegd. Ik ben blij dat alle didactische vernieuwingen in goede aarde zijn gevallen bij Bosch. Fijn dat hij zijn brein moest kraken over sommige opgaven, die inderdaad zijn bedoeld om uit te dagen. Evenals de leerdoelen, vragen, kaders, voorbeelden en tips. Ook ben ik blij met zijn oordeel dat hij het boek praktisch bijzonder goed vindt, want dat was de motivatie om het boek te schrijven en te herzien.

Book review

In this contribution the author reviews Applied thematic analysis by G. Guest, K.M. MacQueen & E.E. Namey.

Book review

In this contribution the author reviews Five ways of doing qualitative analysis. Phenomenological psychology, grounded theory, discourse analysis, narrative research, and intuitive inquiry by F.J. Wertz, K. Charmaz, L.M. McMullen, R. Josselson, R. Anderson & E. McSpadden.

Book review

In this contribution the author reviews The coding manual for qualitative researchers by J. Saldaña.

Book review

In this contribution the author reviews Qualitative data analysis: an introduction by C. Grbich.

Analysis over and over again

Announcement of a book on qualitative analysis

De Stichting KWALON heeft als doel ‘de ontwikkeling en verspreiding van kwalitatieve methoden in sociaalwetenschappelijk onderzoek’. Zij streeft dit doel onder meer na door het uitreiken van een tweejaarlijkse prijs voor een artikel, als onderdeel van een proefschrift, of een proefschrift (monografie) waarin kwalitatief onderzoek een rol speelt. Dat houdt in dat in ieder geval (een deel van) de onderzoeksresultaten verkregen zijn door een kwalitatieve onderzoeksmethode toe te passen, dan wel dat er in het artikel/proefschrift gereflecteerd wordt op de methode van kwalitatief onderzoek. Een (artikel uit een) proefschrift komt in aanmerking voor de prijs wanneer het gepubliceerd en verdedigd is in het Nederlands of Engels en beoordeeld door deskundige referenten. De prijs zal worden toegekend tijdens de jaarlijkse najaarsconferentie van de Stichting KWALON, die elk jaar plaatsvindt in de maand december. De prijs bestaat uit: