Boeren anno nu en in de toekomst: civiele kansen en risico’s

De Nederlandse natuur en leefomgeving zijn in slechte staat en de druk neemt steeds verder toe. Bijvoorbeeld als het gaat over geur, stikstof en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Dat leidt ertoe dat burgers en belangenorganisaties steeds vaker via de rechter trachten om de druk op de natuur en leefomgeving te verminderen. Eerst was deze beweging zichtbaar in het bestuursrecht, maar inmiddels hebben burgers en belangenorganisaties ook hun weg gevonden naar de civiele rechter. En regelmatig met succes. Civiele rechters lijken namelijk steeds vaker bereid om (soms vergaande) vorderingen toe te wijzen om de druk op de natuur en leefomgeving te verminderen. Deze vonnissen brengen risico’s met zich mee voor de agrarische sector. Die risico’s komen aan bod in dit preadvies. De civiele rechtspraak laat zien dat de overheid nu écht aan zet is om boeren perspectief en toekomst te bieden met adequate wet- en regelgeving, waarin oplossingen juridisch worden verankerd. De rechtspraak laat ook zien dat het aan alle kanten ontbreekt aan dergelijke wet- en regelgeving, waardoor oplossingen ver weg lijken. Een systeemverandering lijkt een absolute noodzaak en biedt (in ieder geval in theorie) kansen, maar dan moet de overheid wel de bereidheid hebben om die verandering in gang te zetten. Daaraan ontbreekt het vooralsnog.