2004
  1. Home
  2. A-Z Publicaties
  3. Gedrag & Organisatie
  4. Volume 38, Issue 2
  5. Artikel
Volume 38, Issue 2
  • ISSN: 0921-5077
  • E-ISSN: 1875-7235

Samenvatting

Samenvatting

Hoofddoel van dit artikel is om de ontwikkelingen van burn-outklachten in de Nederlandse werknemersbevolking te beschrijven aan de hand van de burnoutklachtenschaal in de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA). De NEA is ontwikkeld als instrument voor het monitoren van de kwaliteit van de arbeid. De burn-outklachtenschaal die sinds 2007 hierin jaarlijks meeloopt, blijkt betrouwbaar en levert – voor zover onderzocht – valide informatie op over trends in deze klachten onder werknemers in Nederland en diverse hierin onderscheiden groepen. De burn-outklachtenschaal in de NEA is niet bedoeld voor individuele diagnostiek. De trendgegevens laten zien dat burn-outklachten over de periode van 2007 t/m 2023 stijgen met 7.7 procentpunt (van 11.3% naar 19.0%). De stijging stagneert tijdens de COVID-19-pandemie, maar zet daarna door. De stijging is vooral zichtbaar onder vrouwen, werknemers van 25 t/m 34 jaar, werknemers met een hbo- of wetenschappelijke opleiding, alsook onder werknemers in contactuele beroepen zoals de zorg en het onderwijs. Op basis van de informatie in de NEA over het werk, de persoon van de werknemer en enkele indirect gemeten maatschappelijke factoren kan over de periode 2014-2021 circa 41% van de stijging van burn-outklachten worden toegeschreven aan stijgingen in deze factoren. Hiervan is emotioneel zwaar werk de belangrijkste factor.

© Irene Houtman, Janika Thielecke, Ernest de Vroome & Noortje Wiezer
Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/GO2025.2.002.HOUT
2025-06-01
2025-12-15
Loading full text...

Full text loading...

References

  1. Aronsson, G., Theorell, T., Grape, T., Hammarström, A., Hogstedt, C., Marteinsdottir, I., Skoog, I., Träskman-Bendz, L., & Hall, C. (2017). A systematic review including meta-analysis of work environment and burnout symptoms. BMC Public Health, 17, 264. https://doi.org/10.1186/s12889-017-4153-7
     [Google Scholar]
  2. Bekker, S., & Pop, I. (2020). Photographs of young generations on the Dutch labour market. International Labour Review, 152(2), 195-215. https://doi.org/10.1111/ilr.12139
     [Google Scholar]
  3. Berg-Beckhoff, G., Nielsen, G., & Ladekjær Larsen, E. (2017). Use of information communication technology and stress, burnout, and mental health in older, middle-aged, and younger workers – results from a systematic review. International Journal of Occupational and Environmental Health, 23(2), 160-171. https://doi.org/10.1080/10773525.2018.1436015
     [Google Scholar]
  4. Breedveld, K., & Van den Broek, A. (2002). De veeleisende samenleving: Psychische vermoeidheid in een veranderende sociaal-culturele context. SCP. https://www.kennisbanksportenbewegen.nl/?file=2084&m=1422883046&action=file.download
     [Google Scholar]
  5. Brotheridge, C. M., & Grandey, A. A. (2002). Emotional labor and burnout: Comparing two perspectives of ‘people work’. Journal of Vocational Behavior, 60(1), 17-39. https://doi.org/10.1006/jvbe.2001.1815
     [Google Scholar]
  6. CBS. (1999). De leefsituatie van de Nederlandse bevolking 1997, Deel 1: Gezondheid en kwaliteit van de arbeid. CBS.
     [Google Scholar]
  7. Cohen, J. (1988). The significance of a product moment r. In Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed., pp. 77-83). Lawrence Erlbaum.
     [Google Scholar]
  8. Curran, T., & Hill, A. P. (2019). Perfectionism is increasing over time: A meta-analysis of birth cohort differences from 1989 to 2016. Psychological Bulletin, 145(4), 410-429. https://doi.org/10.1037/bul0000138
     [Google Scholar]
  9. Guseva Canu, I., Marca, S. C., Dell’ Oro, F.Balázs, Á., Bergamaschi, E., Besse, C., Bianchi, R., Bislimovska, J., Koscec Bjelajac, A., Bugge, M., Busneag, C. I., Çağlayan, Ç., Cernițanu, M., Costa Pereira, C., Dernovšček Hafner, N., Droz, N., Eglite, M., Godderis, L., Gündel, H., Hakanen, J. J., Iordache, R. M., Khireddine-Medouni, I., Kiran, S., Larese-Filon, F., Lazor-Blanchet, C., Légeron, P., Loney, T., Majery, N., Merisalu, E., Mehlum, I. S., Michaud, L., Mijakoski, D., Minov, J., Modenese, A., Molan. M., Van der Molen, H., Nena, E., Nolimal, D., Otelea, M., Pletea, E., Pranjic, N., Rebergen, D., Reste, J., Schernhammer, E., & Wahlen, A. (2021). Harmonized definition of occupational burnout: A systematic review, semantic analysis, and Delphi consensus in 29 countries. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 47(2), 95-107. https://doi.org/10.5271/sjweh.3935
     [Google Scholar]
  10. Hooftman, W. E., Mars, G. M. J., Janssen, B., De Vroome, E. M. M., & Van den Bossche, S. N. J. (2015). Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2014: Methodologie en globale resultaten. TNO/CBS. https://monitorarbeid.tno.nl/wp-content/uploads/sites/16/2023/10/NEA-2014.pdf
     [Google Scholar]
  11. Hooftman, W., Oude Hengel, K., Wiezer, N., Bouwens, L., Zoomer, T., & De Vroome, E. M. M. (2020). De impact van de COVID-19 crisis op werknemers: Stand van zaken na de eerste golf. TNO. https://monitorarbeid.tno.nl/wp-content/uploads/sites/16/2023/10/COVID19-factsheet.pdf
     [Google Scholar]
  12. Houtman, I. (2020). De epidemiologie van werkgerelateerde psychische aandoeningen en klachten. In W.Schaufeli, & A.Bakker (Eds.), De psychologie van arbeid en gezondheid (4e ed., pp. 259-278). Bohn Stafleu van Loghum. https://repository.tno.nl/SingleDoc?find=UID%2066946746-679e-483e-918f-9111eb96c53e
     [Google Scholar]
  13. Houtman, I., Dhondt, S., Preenen, P., Kraan, K., & De Vroome, E. M. M. (2020). Intensivering van werk in Nederland: Wat is het, waar staan we en wat te doen. Working paper nr. 36. WRR. https://www.wrr.nl/publicaties/working-papers/2020/01/15/intensivering-van-werk-in-nederland
     [Google Scholar]
  14. Houtman, I., Kraan, K., Bakhuys Roozenboom, M., & Van den Bossche, S. (2017). Trends in arbeidsomstandigheden van werknemers in Nederland en Europa. Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, 33(4), 404-428. https://doi.org/10.5117/2017.033.004.004
     [Google Scholar]
  15. Houtman, I., Kraan, K., Rosenkrantz, N., Bouwens, L., Van den Bergh, R., Venema, A., Teeuwen, P., Verhoef, H., Schoone, M., Van der Zwaan, M., Jansen, S., & Hummel, L. (2021). Oorzaken, gevolgen en risicogroepen van burn-out: Literatuurstudie, secundaire analyses en interviewresultaten. TNO. Aanbieding aan de Tweede Kamer op 11januari2021. https://wp.monitorarbeid.tno.nl/wp-content/uploads/2021/01/Rapport-trends-risicogroepen-oorzaken-en-gevolgen-burnout.pdf
     [Google Scholar]
  16. Kraan, K., In der Maur, M., & De Vroome, E. M. M. (2020). Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. In A.Venema, W.Hooftman, D.Fijan, C.Swart, & E.Jansse (Eds.), Arbobalans 2020. TNO/CBS. https://publications.tno.nl/publication/34637666/B9KPP6/TNO-2020-arbopbalans.pdf
     [Google Scholar]
  17. Loonaangifteketen. (2024). Wat is de Polisadministratie? Belastingdienst, UWV en CBS. https://www.loonaangifteketen.nl/documenten/vragen-en-antwoorden/wat-is-de-polisadministratie
     [Google Scholar]
  18. Mars, G. M. J., Van den Heuvel, S. G., Knops, J. C., De Vroome, E. M. M., Gielen, W. J. M., Van Dam, L. M. C., Gommans, G. M., & Janssen, B. J. M. (2023). Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2022: Onderzoeksbeschrijving. TNO/CBS. https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/rapportages/2023/nationale-enquete-arbeidsomstandigheden--nea---2022-onderzoeksbeschrijving
     [Google Scholar]
  19. Mars, G. M. J., Van den Heuvel, S. G., Knops, J. C., De Vroome, E. M. M., Gielen, W. J. M., Van Dam, L. M. C., Gommans, G. M., & Janssen, B. J. M. (2024). Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2023: Onderzoeksbeschrijving. TNO/CBS. https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/rapportages/2024/nationale-enquete-arbeidsomstandigheden--nea---2023-onderzoeksbeschrijving
     [Google Scholar]
  20. Maslach, C. (1976). Burned-out. Human Behaviour, 5, 16-22. https://www.researchgate.net/publication/263847499_Burned-Out
     [Google Scholar]
  21. Maslach, C., & Leiter, M. P. (2008). Early predictors of job burnout and engagement. Journal of Applied Psychology, 93(3), 498-512. https://doi.org/10.1037/0021-9010.93.3.498
     [Google Scholar]
  22. Merens, A., & Bucx, F. (2018). Werken aan de start: Jonge vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt. SCP. https://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2018/Werken_aan_de_start
     [Google Scholar]
  23. Oude Hengel, K., Couzy, P., Bouwens, L., De Vroome, E. M. M., & Hooftman, W. (2023). Leeswijzer Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden COVID-19. Cohort (NEA-COVID-19). TNO. https://publications.tno.nl/publication/34641485/fAUlhh/TNO-2023-leeswijzer.pdf
     [Google Scholar]
  24. Oude Hengel, K., Hooftman, W., Van der Feltz, S., Zoomer, T., & In der Maur, M. (2021). De impact van de COVID-19 pandemie op werknemers: Een jaar in de crisis. TNO. https://monitorarbeid.tno.nl/wp-content/uploads/sites/16/2023/10/TNO_Rapport_NEA-Covid-19_maart.pdf
     [Google Scholar]
  25. Preacher, K. J., & Kelley, K. (2011). Effect size measures for mediation models: Quantitative strategies for communicating indirect effects. Psychological Methods, 16(2), 93-115. https://doi.org/10.1037/a0022658
     [Google Scholar]
  26. Schaufeli, W. (1995). Utrechtse Burnout Schaal (UBOS): Voorlopige handleiding. PAGO Universiteit Utrecht.
     [Google Scholar]
  27. Schaufeli, W., De Witte, H., & Desart, S. (2020). De Burnout Assessment Tool (BAT): Een nieuw instrument voor het meten van burn-out. Tijdschrift Klinische Psychologie, 50(4), 269-283. https://www.wilmarschaufeli.nl/publications/Schaufeli/553.pdf
     [Google Scholar]
  28. Schaufeli, W., & Van Dierendonck, D. (2000). Utrechtse Burnout Schaal: Handleiding. Swets & Zeitlinger.
     [Google Scholar]
  29. Schoemaker, C., Kleinjan, M., & Van der Borg, W. (2019). Mentale gezondheid van jongeren: Enkele cijfers en ervaringen. RIVM, Trimbos-instituut en Amsterdam UMC. https://www.rivm.nl/sites/default/files/2019-05/011281_120429_RIVM-20Brochure20Mentale20Gezondheid_V7_TG.pdf
     [Google Scholar]
  30. Stacey, N., Ellwood, P., Bradbrook, S., Reynolds, J., Williams, H., & Lye, D. (2018). Foresight onnewandemerging occupational safety andhealth risks associated with digitalisation by 2025. European Agency for Safety and Health at Work. https://osha.europa.eu/sites/default/files/Foresight_new_OSH_risks_2025_report.pdf
     [Google Scholar]
  31. Stegeman, H. (2005). De conjunctuurgevoeligheid van ziekteverzuim. CPB Document 99. https://www.cpb.nl/sites/default/files/publicaties/download/de-conjunctuurgevoeligheid-van-het-ziekteverzuim.pdf
     [Google Scholar]
  32. TNO. (2024). Monitor arbeid: Factsheet Beeldschermwerk 2023. https://www.tno.nl/publish/pages/10447/tno-2024-beeldschermwerk_1.pdf
     [Google Scholar]
  33. Van Dam, L. M. C., Mars, G. M. J., Knops, J. C. M., Van den Heuvel, S. G., De Vroome, E. M. M., Pleijers, A. J. S. F., Ramaekers, M. M. M. J., & Janssen, B. J. M. (2022). Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2021 (NEA2021): Methodologie. TNO/CBS. https://monitorarbeid.tno.nl/publicaties/nationale-enquete-arbeidsomstandigheden-2021-methodologisch-rapport
     [Google Scholar]
  34. Van den Bossche, S. N. J., Hupkes, C. L. H., De Ree, S. J. M., & Smulders, P. G. W. (2006). Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2005: Methodologie en globale resultaten. TNO/CBS. https://publications.tno.nl/publication/100504/C0b3ig/bossche-2006-nationale.pdf
     [Google Scholar]
  35. Van den Heuvel, S. G., De Vroome, E. M. M., & Gerritsma, T. C. (2023). Arbobalans 2022: Een beknopte update van de Arbobalans 2020. TNO. https://monitorarbeid.tno.nl/publicaties/arbobalans-2022/
     [Google Scholar]
  36. Van den Heuvel, S. G., Koopmans, L., & De Vroome, E. M. M. (2022). Methodologisch rapport CODI 2021. TNO. https://monitorarbeid.tno.nl/wp-content/uploads/sites/16/2023/10/CODI-2021-Methodologisch-rapport-webversie.pdf
     [Google Scholar]
  37. Van Oostrom, S., Soeter, M., Van der Noordt, M., Van Zon, S., Van Moll, E., & Oude Hengel, K. (2024). De impact van maatschappelijke ontwikkelingen op de psychosociale arbeidsbelasting van werkenden. RIVM/TNO. https://monitorarbeid.tno.nl/wp-content/uploads/sites/16/2024/03/MV-2024-0008-Rapport-De-impact-van-maatschappelijke-ontwikkelingen-op-de-psychosociale-arbeidsbelasting-van-werkenden-2024-0020.pdf
     [Google Scholar]
  38. Van Veen, M., Bruel, D., Bouwens, L., Held, N., & Soeter, M. (2023). Burn-outklachten onder jonge werknemers: Een groeiend probleem?TNO. https://publications.tno.nl/publication/34641160/h2Rez1/TNO-2023-burnout.pdf
     [Google Scholar]
  39. Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. (2020). Het betere werk: De nieuwe maatschappelijke opdracht. WRR-rapport nr. 102. https://www.wrr.nl/publicaties/rapporten/2020/01/15/het-betere-werk
     [Google Scholar]
  40. Zoomer, T., Bouwens, L., Van de Ven, H., Beckers, D., Hooftman, W., & Oude Hengel, K. (2021). Thuiswerkers in tijden van de COVID-19-pandemie. Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, 37(1), 51-74. https://doi.org/10.5117/TVA2021.1.006.ZOOM
     [Google Scholar]
  41. Zoomer, T., & Houtman, I. (2021). Identificatie van risicogroepen voor mentale gezondheidsproblemen onder werknemers tijdens de coronapandemie: Secundaire analyse op het NEA-COVID 19 cohort. TNO. https://monitorarbeid.tno.nl/wp-content/uploads/sites/16/2023/10/Identificatie-van-risicogroepen-voor-mentale-gezondheidsproblemen-onder-werknemers-tijdens-de-Corona-pandemie.pdf
     [Google Scholar]
/content/journals/10.5117/GO2025.2.002.HOUT
Loading
Trends in burn-outklachten in Nederland op basis van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA)
G&O 38, 109 (2025); https://doi.org/10.5117/GO2025.2.002.HOUT
/content/journals/10.5117/GO2025.2.002.HOUT
/content/journals/10.5117/GO2025.2.002.HOUT
Loading

Data & Media loading...

Keyword(s): burnout complaints; reliability; trends; validity

Most Cited Most Cited RSS feed

Dit is een verplicht veld
Graag een geldig e-mailadres invoeren
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error