Gedrag & Organisatie - Volume 31, Issue 1, 2018

In de doeloriëntatieliteratuur bestaat discussie over de inconsistente relaties tussen leer- en prestatiedoeloriëntatie en (werk)prestaties. In de huidige studie wordt beargumenteerd dat deze inconsistente bevindingen wat betreft werkprestatie deels kunnen worden verklaard door de verschillende manieren waarop prestaties worden gemeten. In een steekproef van 117 werknemers werden door middel van clusteranalyse vier profielen van objectieve en subjectieve indicatoren van werkprestatie samen met doeloriëntatie geïdentificeerd. De resultaten lieten zien dat leer- en prestatiedoeloriëntatie samengingen met specifieke combinaties van werkprestatie-indicatoren. Werknemers met een sterke leerdoeloriëntatie hadden goede financiële prestaties maar gaven zichzelf een relatief lage beoordeling, terwijl werknemers met een sterke prestatiedoeloriëntatie minder goede financiële prestaties leverden, maar zichzelf wel goed beoordeelden en ook positief beoordeeld werden door hun leidinggevenden. De verschillende werknemersprofielen geven daarmee een beter inzicht in de samenhang tussen doeloriëntatie en werkprestatie.

Uitdagende werkafspraken, over bijvoorbeeld ontwikkeltaken of opleidingen, spelen een rol bij de loopbaanontwikkeling van medewerkers. Wanneer een leidinggevende en medewerkers uitdagende werkafspraken met elkaar maken, kunnen medewerkers laten zien dat zij meer in hun mars hebben. Dit kan het oordeel van de leidinggevende over doorgroeipotentieel positief beïnvloeden. In dit artikel presenteren we bevindingen van een studie naar de gevolgen van uitdagende werkafspraken voor het doorgroeipotentieel van medewerkers, zoals beoordeeld door leidinggevenden. We onderzochten in hoeverre uitdagende werkafspraken afhankelijk zijn van prestatie- en potentieelbeoordelingen door leidinggevenden en van het prestatietemperament van medewerkers. Ook onderzochten we of er mogelijk sprake is van een Pygmalion-effect waarbij medewerkers met een positieve potentieelbeoordeling in gesprek met hun leidinggevende meer uitdagende werkafspraken maken, waardoor hun leidinggevende in de toekomst een nog positievere potentieelbeoordeling aan hen geeft. Uit de resultaten blijkt dat een positieve potentieelbeoordeling door leidinggevenden de kans op uitdagende werkafspraken verhoogt, en dat vermijdingstemperament van de medewerker die kans verkleint. De uitdagende werkafspraken die medewerkers maken, hebben – na controle voor leeftijd, duur van de werkrelatie met de leidinggevende, eerdere prestatie- en potentieelbeoordeling en prestatietemperament – een directe relatie met hun toekomstige potentieelbeoordeling.

Veel mensen met een visuele beperking ervaren hun werk als vermoeiend. Het doel van dit onderzoek is om de mate van vermoeidheid en daarmee samenhangende factoren te onderzoeken bij werknemers met een visuele beperking, en om de effectiviteit van een tweedaagse groepsinterventie, gericht op energiemanagement, te bepalen. Dit is gedaan middels een vergelijkende studie met een trainingsgroep (n = 31) en controlegroep (n = 36) van werknemers met een visuele beperking. Werknemers met een visuele beperking rapporteren significant hogere niveaus van vermoeidheid dan werknemers zonder visuele beperking in een normatieve populatie; vermoeidheid blijkt vooral gerelateerd aan praktische zaken zoals werkdruk, visuele inspanning en reizen en mobiliteit. Vermoeidheid is negatief gerelateerd aan een positieve houding tegenover gebruik van hulpmiddelen. Vermoeidheid blijkt tevens gerelateerd aan een specifieke vorm van prestatiemotivatie, maar niet aan persoonlijkheid. Voor zowel de interventiegroep als de controlegroep is er een afname van de vermoeidheid die verband houdt met het aantal acties of aanpassingen die werknemers initieerden en aan actie om de visuele inspanning te verminderen. Samenvattend kan geconcludeerd worden dat werkgerelateerde vermoeidheid een serieus probleem is voor werknemers met een visuele beperking, niet gerelateerd aan persoonlijkheid maar vooral aan praktische zaken. Het onderzoek geeft aanknopingspunten voor energiemanagement en duurzame inzetbaarheid van de doelgroep.

De redactie bedankt de onderstaande reviewers hartelijk voor het beoordelen van manuscripten in 2017.