2004
Volume 44, Issue 2
  • ISSN: 1567-7109
  • E-ISSN: 2468-1652

Abstract

Samenvatting

Uit onderzoek blijkt dat er ruimte is voor verbetering wat betreft het burgerschapsonderwijs in Nederland, zowel beleidsmatig als inhoudelijk. Door middel van verschillende initiatieven probeert de Nederlandse overheid scholen meer handvatten te geven om het burgerschapsonderwijs te verbeteren. De inzet van scholen is groeiende en ook onderzoekers hebben de afgelopen jaren aanzienlijk aandacht besteed aan dit onderzoek, waaruit blijkt dat het burgerschapsonderwijs hoort te gaan over democratie, participatie én identiteit. Zodoende leggen wij burgerschapsvorming uit door twee kanten te onderscheiden: maatschappijgerichte burgerschapsvorming en persoonsgerichte burgerschapsvorming. Binnen het curriculum van het openbaar voortgezet onderwijs is er echter geen vak dat structureel aandacht geeft aan deze persoonsgerichte kant van burgerschapsvorming. Daarom wordt in dit artikel onderzoek gedaan naar hoe persoonsgerichte burgerschapsvorming vorm zou kunnen krijgen in het openbaar voortgezet onderwijs. Voor dit exploratieve onderzoek zijn vijf experts geïnterviewd die affiniteit hebben met en kennis hebben over het openbaar onderwijs en persoonsgerichte burgerschapsvorming. De experts zien twee verbeterpunten voor het huidige burgerschapsvormingsonderwijs: er moet meer tijd worden vrijgemaakt voor de vorming van jongeren en burgerschapsvorming moet meer in balans zijn, wat betekent dat er evenveel aandacht moet zijn voor zowel maatschappijgerichte als voor persoonsgerichte burgerschapsvorming. Daarnaast geven de experts concrete adviezen voor het (openbaar) voortgezet onderwijs om structureel aandacht te geven aan persoonsgerichte burgerschapsvorming.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/PED2024.2.002.HEIJ
2024-10-01
2024-12-14
Loading full text...

Full text loading...

/deliver/fulltext/15677109/44/2/PED2024.2.002.HEIJ.html?itemId=/content/journals/10.5117/PED2024.2.002.HEIJ&mimeType=html&fmt=ahah

References

  1. Baarda, B., Bakker, E., Fischer, T., Julsing, M., Peters, V., Van der Velden, T., & De Goede, M. (2013). Basisboek kwalitatief onderzoek. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers.
    [Google Scholar]
  2. Bakker, C. & Ter Avest, I. (2014). Coming Out Religiously: Life Orientation in Public Schools. In: Religious Education, 190(4), 407-423.
    [Google Scholar]
  3. Bakker, E., & Heijstek-Hofman, A. (2019). Levensbeschouwing: Dé basis voor burgerschapsvorming! In: Religie & Samenleving, 14(2), 115-126.
    [Google Scholar]
  4. Bertram-Troost, G.D. & Visser, T.D. (2017). Godsdienst/levensbeschouwing, wat is dat voor een vak? Docenten godsdienst/levensbeschouwing over zichzelf en hun vak, nu en in de toekomst. Woerden: Verus.
    [Google Scholar]
  5. Bertram-Troost, G. D. (2022). Menswording in een laag-vertrouwensamenleving: Kansen en uitdagingen voor onderwijs. Inaugurele rede. Amsterdam: Vrije Universiteit.
    [Google Scholar]
  6. Biesta, G. (2012). Goed onderwijs en de cultuur van het meten. Ethiek, politiek en democratie. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
    [Google Scholar]
  7. Biesta, G. (2020a). Burgerschapsvorming: Pedagogische en levensbeschouwelijke eigenheid op het democratisch speelveld. Verus: Woerden.
    [Google Scholar]
  8. Biesta, G. (2020b). Risking Ourselves in Education: Qualification, Socialization and S ubjectification Revisited. In: Educational Theory, 89-104.
    [Google Scholar]
  9. Boeije. H. (2014). Analyseren in kwalitatief onderzoek. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
    [Google Scholar]
  10. Braster, S. (2017). Onderwijsopbrengsten en sociaal milieu in de 21ste eeuw. In: VOS/ABB, de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) en het CBOO. Onderwijs om te koesteren. De staat van het openbaar onderwijs. VOS/ABB, VOO & CBOO, 15-69.
    [Google Scholar]
  11. Bron, J., VeugelersW., & Van Vliet, E. (2009). Leerplanverkenning actief burgerschap. Handreiking voor schoolontwikkeling. Enschede: SLO.
    [Google Scholar]
  12. Bronneman-Helmers, R. & Zeijl, E. (2008). “Burgerschapsvorming in het onderwijs”, in: P.Schnabel, R.Bijl & J.de Hart (red). Betrekkelijke betrokkenheid. Studies in Sociale Cohesie. Sociaal Cultureel Rapport 2008. Den Haag: SCP, 173-205.
    [Google Scholar]
  13. Curriculum.nu. (2019). Leergebied burgerschapsvorming.
    [Google Scholar]
  14. De Groot, I., Daas, R., & Nieuwelink, H. (2022). Education for Democratic Citizenship in Dutch Schools: A Bumpy Road. In: Journal of Social Science Education21(4).
    [Google Scholar]
  15. De Groot, I., Eidhof, B., Biesta, G., Bartels, R., Kopmels, T., Bakker, E. & De Voogd, L. (2020). Theoretisch kader kernwaarden openbaar onderwijs.
    [Google Scholar]
  16. Eidhof, B., Nieuwelink, H. & Gelinck, C. (2019). Handboek Burgerschapsonderwijs – voor het voortgezet onderwijs. Den Haag: ProDemos.
    [Google Scholar]
  17. Eurydice. (2017). Citizenship Education at School in Europe – 2017. Publications Office of the European Union.
    [Google Scholar]
  18. Evers, J. (2015a). Kwalitatieve analyse: Kunst én kunde. Amsterdam: Boom Lemma Uitgevers.
    [Google Scholar]
  19. Evers, J. (2015b). Kwalitatief interviewen: Kunst én kunde. Amsterdam: Boom Lemma Uitgevers.
    [Google Scholar]
  20. Heijstek-Hofman, A., Van Amelsvoort, M.A.A., & Van Dijk-Groeneboer, M.C.H. (2022). Levensbeschouwelijke vorming in het openbaar voortgezet onderwijs. In: Tijdschrift voor Religie, Recht en Beleid, 13(1), 39-49.
    [Google Scholar]
  21. Heijstek-Hofman, A., Van Dijk-Groeneboer, M.C.H., & Van Amelsvoort, M.A.A. (2020). Persoonsgerichte burgerschapsvorming in het openbaar voortgezet onderwijs. In: Tydskrif vir Geesteswetenskappe60(3), 745-763.
    [Google Scholar]
  22. Hermans, C. (2020). “Inleiding”. In: C.Hermans (red). Waar is het onderwijs goed voor?Eindhoven: Uitgeverij Damon, p. 9-20.
    [Google Scholar]
  23. Inspectie van het Onderwijs. (2016). Burgerschap op school. Een beschrijving van burgerschapsonderwijs en de maatschappelijke stage. Utrecht: Inspectie van het Onderwijs.
    [Google Scholar]
  24. Inspectie van het Onderwijs. (2022). De staat van het onderwijs 2022. Utrecht: Inspectie van het Onderwijs.
    [Google Scholar]
  25. Lammers, M. (2013). Juist in het openbaar onderwijs. In: Narthex, 13 (3), 41-46.
    [Google Scholar]
  26. Miedema, S. & Ter Avest, I. (2011). In the Flow to Maximal Interreligious Citizenship Education. In: Religious Education, 106 (4), 410-424.
    [Google Scholar]
  27. Miedema, S., Bertram-Troost, G., & Veugelers, W. (2013). Onderwijs, levensbeschouwing en het publiek domein. Inleiding op het Themanummer. In: Pedagogiek, 33 (2), 73-89.
    [Google Scholar]
  28. Munniksma, A., Dijkstra, A. B., Van der Veen, I., Ledoux, G., Van de Werfhorst, H., & Ten Dam, G. (2017). Burgerschap in het voortgezet onderwijs: Nederland in vergelijkend perspectief. Amsterdam: Amsterdam University Press.
    [Google Scholar]
  29. Nieuwelink, H., Boogaard, M., Dijkstra., A.B., Kuiper, E.J. & Ledoux, G. (2016). Onderwijs in burgerschap: Wat scholen kunnen doen. Lessen uit wetenschap en praktijk. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
    [Google Scholar]
  30. Nieuwelink, H. (2019). Burgerschap in het onderwijs en bij maatschappijleer. In: Robvan den Born (red.), Handboek vakdidactiek maatschappijleer. Den Haag: ProDemos
    [Google Scholar]
  31. Onderwijsraad. (2012). Verder met burgerschap in het onderwijs. Den Haag: Onderwijsraad.
    [Google Scholar]
  32. Onderwijsraad. (2021). Grenzen stellen, ruimte laten: Artikel 23 Grondwet in het licht van de democratische rechtsstaat. Den Haag: Onderwijsraad.
    [Google Scholar]
  33. Ploeg, van der, P. (2015). Burgerschapsvorming anders: een pleidooi voor zakelijk onderwijs. In: Pedagogiek35(3), 285-298.
    [Google Scholar]
  34. Slijkhuis, E.G.J. (2021). Fostering Active Citizenship in Young Adulthood: The Predictive Value of Citizenship Competences, Socialization Experiences and Academic Performance in Adolescence. Dissertatie. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
    [Google Scholar]
  35. Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden. (2021). Wet van 23 juni 2021 tot wijziging van een aantal onderwijswetten in verband met verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs. Den Haag: Staatsblad2021, 320.
    [Google Scholar]
  36. Van der Burg, W. (2009). Het ideaal van de neutrale staat. Inclusieve, exclusieve en compenserende visies op godsdienst en cultuur. Den Haag: Boom Juridische Uitgevers.
    [Google Scholar]
  37. Van der Kolk, B. (2021). De meetmaatschappij: Waarom we alles meten en wat dat met ons doet. Amsterdam: Uitgeverij Business Contact.
    [Google Scholar]
  38. Van Dijk-Groeneboer, M.C.H. (2017). Leren en leven vanuit je wortels. Religieuze educatie voor iedereen. Inaugurele rede. Tilburg: Tilburg Universiteit.
    [Google Scholar]
  39. Veugelers, W. (2007). Creating Critical-democratic Citizenship Education: Empowering Humanity and Democracy in Dutch education. In: Compare: A Journal of Comparative and International Education, 37(1), 105-119.
    [Google Scholar]
  40. Veugelers, W. & Oostdijk, E. (2013). Humanistisch levensbeschouwelijke vorming. Levensbeschouwelijke vorming in het Nederlandse openbaar onderwijs, in het bijzonder HVO. In: Pedagogiek, 33 (2), 136-152.
    [Google Scholar]
  41. Veugelers, W. (2015). Burgerschapsvorming in het Nederlandse onderwijs. SLO: Enschede.
    [Google Scholar]
  42. VOO & VOS/ABB (2019). Daarom! Openbaar onderwijs verbindt.
    [Google Scholar]
  43. Wildschut, A. (2013). De taal van burgerschap. Inaugurale rede. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam.
    [Google Scholar]
/content/journals/10.5117/PED2024.2.002.HEIJ
Loading
/content/journals/10.5117/PED2024.2.002.HEIJ
Loading

Data & Media loading...

This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error