Multilingualism and plurilingualism

References

1. Allen1934 – P.S.Allen, ‘The Trilingual Colleges of the Early Sixteenth Century’. In: P.S.Allen (ed.), Erasmus. Lectures and Wayfaring Sketches. Oxford: Clarendon Press, 1934, p. 138-163.
   [Google Scholar]
2. Aronin & Singleton2012 – L.Aronin & D.Singleton, Multilingualism. Amsterdam: John Benjamins, 2012.
   [Google Scholar]
3. Aubert1993 – F.Aubert, ‘Apprentissage des langues étrangères et préparation au voyage. À propos d’un manuel plurilingue attribué à Berlaimont’. In: Documents pour l’histoire du français langue étrangère ou seconde11 (1993), p. 14-20.
   [Google Scholar]
4. Bertelli1976 – S.Bertelli, ‘Egemonia linguistica come egemonia culturale’. In: Bibliothèque d’humanisme et Renaissance38 (1976), p. 249-281.
   [Google Scholar]
5. Bientjes1967 – J.Bientjes, Holland und der Holländer im Urteil deutscher Reisender 1400-1800. Groningen: Wolters, 1967.
   [Google Scholar]
6. Blekastad1969 – M.Blekastad, Comenius. Versuche eines Umrisses von Leben, Werk und Schicksal des Jan Amos Komenský. Oslo: Universitetsforlaget, 1969.
   [Google Scholar]
7. Boone2001 – M.Boone, ‘Langue, pouvoirs et dialogue. Aspects linguistiques de la communication entre les ducs de Bourgogne et leur sujets flamands’. In: Revue du Nord91 (2001), p. 9-33.
   [Google Scholar]
8. Briels1976 – J.Briels, De Zuidnederlandse immigratie in Amsterdam en Haarlem omstreeks 1572-1630. Ph.D. Dissertation, Utrecht, 1976.
   [Google Scholar]
9. Briels1985 – J.Briels, Zuidnederlanders in de Republiek 1572-1630: Een demografische en cultuurhistorische studie. Sint-Niklaas: Danthe, 1985.
   [Google Scholar]
10. Buijnsters1991 – P.J.Buijnsters, Spectatoriale geschriften. Utrecht: Hess, 1991.
    [Google Scholar]
11. Burke2004 – P.Burke, Languages and Communities in Early Modern Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2004.
    [Google Scholar]
12. Burke & Porter1987 – P.Burke & R.Porter (eds.), The Social History of Language. Cambridge: Cambridge University Press, 1987.
    [Google Scholar]
13. Burke & Porter1991 – P.Burke & R.Porter (eds.), Language, Self, Society. Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
    [Google Scholar]
14. Burke & Porter1995 – P.Burke & R.Porter (eds.), Languages and Jargons. Cambridge: Cambridge University Press, 1995.
    [Google Scholar]
15. Capková & Frijhoff1992 – D.Capková & W.Frijhoff (eds.), ‘Jan Amos Comenius 1592-1670’. Special issue on the occasion of the Quartercentenary of J.A. Comenius’s birth. In: Paedagogica historica. International Journal of the History of Education28 (1992) 2, p. 175-333.
    [Google Scholar]
16. Catterall2002 – W.D.Catterall, Community Without Borders: Scots Migrants and the Changing Face of Power in the Dutch Republic, c.1600-1690. Boston & Leiden: Brill, 2002.
    [Google Scholar]
17. Chartier & Corsi1996 – R.Chartier & P.Corsi (eds.), Sciences et langues en Europe. Paris: EHESS, 1996.
    [Google Scholar]
18. Coudert1999 – A.P.Coudert (ed.), The Language of Adam/Die Sprache Adams. Wiesbaden: Harrassowitz, 1999.
    [Google Scholar]
19. De Groot1602 – H.de Groot, Parallelon rerumpublicarum liber tertius [1602]. JohannesMeerman (red.), Haarlem: Loosjes, 1801-1803.
    [Google Scholar]
20. De Hollandsche Spectator8, October8th1731.
    [Google Scholar]
21. De Ridder-Symoens1996 – H.de Ridder-Symoens (ed.), A History of the University in Europe, Vol. II: Universities in Early Modern Europe (1500-1800). Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
    [Google Scholar]
22. De Vocht1951-55 – H.de Vocht, History of the Foundation and the Rise of the Collegium Trilingue Lovaniense 1517-1550. Leuven: Bibliothèque de l’Université, 1951-1955.
    [Google Scholar]
23. Delen1990 – M.-A.Delen, ‘Vrouwenalba in de zestiende en vroege zeventiende eeuw’. In: K.Thomassen (ed.), Alba Amicorum, Vijf eeuwen vriendschap op papier gezet. Maarssen: Gary Schwartz/The Hague: Sdu, 1990, p. 129-139.
    [Google Scholar]
24. Deneire & Van Haal2006 – T.B.Deneire & T.van Haal, Lipsius tegen Becanus: over het Nederlands als oertaal. Editie, vertaling en interpretatie van zijn brief aan Hendrik Schotti (19 december 1598). Amsterdam: Florivallis, 2006.
    [Google Scholar]
25. Dibbets1985 – G.R.W.Dibbets (red.), Twe-spraeck vande Nederduytsche Letterkonst [1584]. Assen: Van Gorcum, 1985.
    [Google Scholar]
26. Dibbets1994 – G.R.W.Dibbets, ‘Peeter Heyns: een “ghespraecksaem man, van goede gheleertheydt”’. In: Meesterwerk1 (1994), p. 3-15.
    [Google Scholar]
27. Dodde & Esseboom2000 – N.L.Dodde & C.Esseboom, ‘Instruction and Education in French Schools. A Reconnaissance in the Northern Netherlands 1550-1700’. In: J.de Clerq, N.Lioce & P.Swiggers (eds.), Grammaire et enseignement du français, 1500-1700. Leuven: Peeters, 2000, p. 39-60.
    [Google Scholar]
28. Eco1993 – U.Eco, Ricerca della lingua perfetta nella cultura europea. Rome & Bari: Laterza, 1993.
    [Google Scholar]
29. Eßer1996 – R.Eßer, Niederländische Exulanten im England des 16. und frühen 17. Jahrhunderts. Berlin: Duncker & Humblot, 1996.
    [Google Scholar]
30. Frijhoff1983 – W.Frijhoff, ‘Van onderwijs naar opvoedend onderwijs. Ontwikkelingslijnen van opvoeding en onderwijs in Noord-Nederland in de achttiende eeuw’. In: Werkgroep Achttiende Eeuw, Onderwijs en opvoeding in de achttiende eeuw. Amsterdam & Maarssen: Holland University Press, 1983, p. 3-39.
    [Google Scholar]
31. Frijhoff1985 – W.Frijhoff, ‘Crisis of modernisering? Hypothesen over de ontwikkeling van het voortgezet en hoger onderwijs in Holland in de achttiende eeuw’. In: Holland. Regionaal-historisch tijdschrift17 (1985), p. 37-56.
    [Google Scholar]
32. Frijhoff1989 – W.Frijhoff, ‘Verfransing? Franse taal en Nederlandse cultuur tot in de Revolutietijd’. In: Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden104 (1989), p. 592-609.
    [Google Scholar]
33. Frijhoff1991 – W.Frijhoff, ‘Le plurilinguisme des élites en Europe de l’Ancien Régime au début du XXe siècle’. In: Le Français dans le monde: recherches et applications (1991), p. 120-129.
    [Google Scholar]
34. Frijhoff1996 – W.Frijhoff (ed.), ‘Autodidaxies, XVIe-XIXe siècles’. Special issue of Histoire de l’éducation70 (1996).
    [Google Scholar]
35. Frijhoff1996 – W.Frijhoff, ‘Le Français en Hollande après la Paix de Westphalie: langue d’immigrés, langue d’envahisseurs, ou langue universelle?’ In: Documents pour l’histoire du français langue étrangère ou seconde18 (1996), p. 329-350.
    [Google Scholar]
36. Frijhoff1998 – W.Frijhoff, ‘Migrations religieuses dans les Provinces-Unies avant le second Refuge’. In: Revue du Nord80 (1998) 326-327, p. 573-598.
    [Google Scholar]
37. Frijhoff2003 – W.Frijhoff, ‘Uncertain Brotherhood: The Huguenots in the Dutch Republic’. In: B.van Ruymbeke & R.J.Sparks (eds.), Memory and Identity. The Huguenots in France and the Atlantic Diaspora. Columbia, SC: University of South Carolina Press, 2003, p. 128-171.
    [Google Scholar]
38. Frijhoff2010 – W.Frijhoff, ‘Multilingualism in the Dutch Golden Age: An Exploration’, translated by B. Brandt and adapted by the author from ‘Meertaligheid in de Gouden Eeuw. Een verkenning’. In: Mededelingen van de Afdeling Letterkunde, Nieuwe Reeks73 (2010) 2.
    [Google Scholar]
39. Frijhoff2013 – W.Frijhoff, ‘Excellence, amitié ou patronage? Les nominations des professeurs aux universités néerlandaises entre 1575 et 1814’. In: Les Universités en Europe (1450-1814). Paris: Presses de l’Université Paris-Sorbonne, 2013, p. 193-235.
    [Google Scholar]
40. Gazette nationale ou Le Moniteur universel Bibl. Nat. de France: Gr. Fol. Lc2 113, microfilm D 71, June17th1805.
    [Google Scholar]
41. Guicciardini1567 – L.Guicciardini, Descrittione di tutti i Paesi Bassi. Antwerp: Guglielmo Silvio, 1567.
    [Google Scholar]
42. Hart1976 – S.Hart, Geschrift en getal: een keuze uit de demografisch-, economisch-, en sociaal-historische studiën op grond van Amsterdamse en Zaanse archivalia, 1600-1800. Dordrecht: Historische Vereniging Holland, 1976.
    [Google Scholar]
43. Haskins Gonthier & Sandrier2007 – U.Haskins Gonthier & A.Sandrier, Multilingualism and Multiculturalism in Enlightened Europe. Paris: Champion, 2007.
    [Google Scholar]
44. Heeroma1979 – K.Heeroma, ‘De taalgeschiedenis van Overijssel’. In: B.H.Slicher van Bath e.a. (red.), Geschiedenis van Overijssel. Zwolle: Waanders, 1979, p. 69-82.
    [Google Scholar]
45. Hoock & Jeannin1991-2001 – J.Hoock & P.Jeannin (eds.), Ars mercatoria. Handbücher und Traktate für den Gebrauch des Kaufmanns/Manuels et traités à l’usage des merchands, 1470-1820. Eine analytische Bibliographie. Paderborn: Schöningh, 1991-2001.
    [Google Scholar]
46. Hotson2007 – H.Hotson, Commonplace Learning: Ramism and its German Ramifications, 1543-1630. Oxford: Oxford University Press, 2007.
    [Google Scholar]
47. Israel2001 – J.A.Israel, Radical Enlightenment: Philosophy and the Making of Modernity 1650-1750. Oxford: Oxford University Press, 2001.
    [Google Scholar]
48. Jacobs1996 – J.A.Jacobs, ‘Johannes de Laet en de Nieuwe Wereld’. In: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie50 (1996), p. 109-130.
    [Google Scholar]
49. Joby2014 – Ch.Joby, The Multilingualism of Constantijn Huygens (1596-1687). Amsterdam: Amsterdam University Press, 2014.
    [Google Scholar]
50. Jordan2000 – L.Jordan, ‘Niederländische Lyrik und ihre deutsche Rezeption in der frühen Neuzeit’. In: Wolfenbütteler Bibliotheksinformationen25 (2000) 3-4, p. 82-83.
    [Google Scholar]
51. Juynboll1931 – W.M.C.Juynboll, Zeventiende-eeuwse beoefenaars van het Arabisch in Nederland. Utrecht: Kemink, 1931.
    [Google Scholar]
52. Kappler & Thiolier-Méjean2009 – C.Kappler & S.Thiolier-Méjean (eds.), Le plurilingualisme au Moyen Age: Orient-Occident, de Babel à la langue une. Paris: L’Harmattan, 2009.
    [Google Scholar]
53. Kerswill2002 – P.Kerswill, ‘Koineization as Language Change’. In: J.K.Chambers, P.Trudgill & N.Schillings-Estes (eds.), The Handbook of Language Variation and Change. Oxford & Malden, MA: Blackwell, 2002, p. 669-702.
    [Google Scholar]
54. Kok-Escalle & Van Strien-Chardonneau2005 – M.-Ch.Kok-Escalle & M.van Strien-Chardonneau, ‘Apprentissage de la langue et comparatisme culturel en Hollande: le métier de maître de langue (XVIIe-XIXe siècles)’. In: Documents pour l’histoire du français langue étrangère ou seconde33-34 (2005), p. 120-143.
    [Google Scholar]
55. Kouwenberg2008 – A.Kouwenberg, ‘“De kennis der Duitsche taal is, derhalven, voor een Geleerden, hedendaags onontbeerlijk”. De Hollandse Maatschappij der Wetenschappen en Felix Meritis als bemiddelaars tussen de Nederlandse en Duitse wetenschappen’. In: De Achttiende Eeuw, special issue Ger-manie40 (2008) 1, p. 51-63.
    [Google Scholar]
56. Kuijpers & Van de Pol2005 – E.Kuijpers & L.van de Pol, ‘Poor women’s Migration to the City. The Attraction of Amsterdam Health Care and Social Assistance in Early Modern Times’. In: Journal of Urban History32 (2005) 1, p. 44-60.
    [Google Scholar]
57. Lecoq2001 – A.-M.Lecoq, La Querelle des Anciens et des Modernes: XVIIe-XVIIIe siècles. Paris: Gallimard, 2001.
    [Google Scholar]
58. Lefranc1893 – A.Lefranc, Histoire du Collège de France: depuis ses origines jusqu’à la fin du Premier Empire. Paris: Hachette, 1893.
    [Google Scholar]
59. Loonen2000 – P.L.M.Loonen, ‘The Influence of the Huguenots on the Teaching of French in the Dutch Republic during the 17th Century’. In: J.De Clercq, N.Lioce & P.Swiggers (eds.), Grammaire et enseignement du français, 1500-1700. Leuven: Peeters Publishers, 2000, p, 317-333.
    [Google Scholar]
60. Meeus1995 – H.Meeus, ‘Zacharias Heyns: een “drucker” die nooit drukte’. In: De Gulden Passer23 (1995), p. 107-127.
    [Google Scholar]
61. Metcalf1953 – G.J.Metcalf, ‘Abraham Mylius in Historical Linguistics’. In: Publications of the Modern Language Association68 (1953), p. 535-554.
    [Google Scholar]
62. Molhuijsen1849 – P.C.Molhuijsen (ed.), ‘Leven van Willem Baudaert door hem zelven beschreven’. In: Kronijk van het Historisch Genootschap te Utrecht5 (1849), p. 226-249.
    [Google Scholar]
63. Murris1925 – R.Murris, La Hollande et les Hollandais au XVIIe et au XVIIIe siècles vus par les Français. Paris: Champion, 1925.
    [Google Scholar]
64. Noël1983 – J.M.J.L.Noël, ‘L’école des filles et la philosophie du mariage dans les Pays-Bas du XVIe et du XVIIe siècles’. In: Werkgroep Achttiende Eeuw, Onderwijs en opvoeding in de achttiende eeuw. Amsterdam & Maarssen: APA-Holland University Press, 1983, p. 137-153.
    [Google Scholar]
65. Noordegraaf & Vonk1993 – J.Noordegraaf & F.Vonk (eds.), Five Hundred Years of Foreign Language Teaching in the Netherlands 1450-1950. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU/Münster: Nodus, 1993.
    [Google Scholar]
66. Ong1958 – W.J.Ong, Ramus, Method and the Decay of Dialogue: From the Art of Discourse to the Art of Reason. Cambridge, Mass: Harvard University Press, 1958.
    [Google Scholar]
67. Oosterman2002 – J.Oosterman, ‘Die ik mijn hart wil geven. Het album van Joanna Bentinck en de zestiende-eeuwse vrouwenalba’. In: Literatuur19 (2002), p. 194-202.
    [Google Scholar]
68. Op ’t Hof1987 – W.J.op ’t Hof, Engelse piëtistische geschriften in het Nederlands, 1598-1622. Rotterdam: Lindenberg, 1987.
    [Google Scholar]
69. Otterspeer2000 – W.Otterspeer, Groepsportret met Dame. I: Het bolwerk van de vrijheid. De Leidse universiteit, 1575-1672. Amsterdam: Bert Bakker, 2000.
    [Google Scholar]
70. Reinders2017 – S.Reinders. De mug en de kaars. Vriendenboekjes van adellijke vrouwen 1575-1640. Nijmegen: Vantilt, 2017.
    [Google Scholar]
71. Riemens1919 – K.J.Riemens, Esquisse historique de l’enseignement du français en Hollande du XVIe au XIXe siècle. Leiden: Sijthoff, 1919.
    [Google Scholar]
72. Riemens1929 – K.J.Riemens, ‘Hoe men in de zestiende eeuw in Nederland Fransch leerde’. In: Paedagogische Studiën10 (1929), p. 113-118.
    [Google Scholar]
73. Rivarol1785 – Rivarol, De l’universalité de la langue française. Berlin & Paris: Prault & Bailley, 1785, p. 85.
    [Google Scholar]
74. Rössing-Hager1992 – M.Rössing-Hager, ‘Küchenlatein und Sprachpurismus im frühen 16. Jahrhundert’. In: N.Henkel & N.F.Palmer (eds.), Latein und Volkssprache im deutschen Mittelalter 1100-1500. Tübingen: Niemeyer, 1992, p. 360-386.
    [Google Scholar]
75. Sanders1982 – W.Sanders, Sachsensprache, Hansesprache, Plattdeutsch: sprachgeschichtliche Grundzüge des Niederdeutschen. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1982.
    [Google Scholar]
76. Schilling2009 – H.Schilling, ‘Peregrini und Schiffchen Gottes: Flüchtlingserfahrung und Exulantentheologie des frühneuzeitlichen Calvinismus’. In: A.Reiss & S.Witt (eds.), Calvinismus: Die Reformierten in Deutschland und Europa. Dresden: Sandstein, 2009, p. 160-168.
    [Google Scholar]
77. Schmidt1998 – B.Schmidt, ‘Space, Time, Travel: Hugo de Groot, Johannes de Laet, and the Advancement of Geographic Learning’. In: Lias25 (1998), p. 177-199.
    [Google Scholar]
78. Schoneveld1996 – C.W.Schoneveld, Sea-Changes. Studies in Three Centuries of Anglo-Dutch Cultural Transmission. Amsterdam & Atlanta, GA: Rodopi, 1996.
    [Google Scholar]
79. Somerset & Watson2003 – F.Somerset & N.Watson (eds.), The Vulgar Tongue: Medieval and Postmedieval Vernacularity. University Park, PA: Pennsylvania State University Press, 2003.
    [Google Scholar]
80. Spoelstra1931 – H.A.C.Spoelstra, De invloed van de Duitsche letterkunde op de Nederlandsche in de tweede helft van de achttiende eeuw. Amsterdam: H.J. Paris, 1931.
    [Google Scholar]
81. Sprunger1994 – K.L.Sprunger, Trumpets from the Tower. English Puritan Printing in the Netherlands, 1600-1640. Leiden: Brill, 1994.
    [Google Scholar]
82. Streng2008 – J.C.Streng, Kweekster van verstand en hart. Boekcultuur en leescultuur in Overijsel tussen 1650 en 1850. Epe: self published, 2008.
    [Google Scholar]
83. Timelli1996 – M.Colombo Timelli, ‘Noël de Berlaimont’. In: La lettre de SIHFLES8 (1996) 32, p. 4-6.
    [Google Scholar]
84. Van Berkel1985 – K.van Berkel, ‘Franeker als centrum van ramisme’. In: G. Th.Jensma, F.R.H.Smit & F.Westra (eds.), Universiteit te Franeker 1585-1811. Bijdragen tot de geschiedenis van de Friese Hogeschool. Leeuwarden: Fryske Akademy, 1985, p. 424-437.
    [Google Scholar]
85. Van de Haar2015 – A.van de Haar, ‘Van “nimf” tot “schoolvrouw”: de Franse school en haar onderwijzeressen in de 16e- en 17e-eeuwse Nederlanden’. In: Historica38 (2015) 2, p. 11-16.
    [Google Scholar]
86. Van de Haar2019 – A.van de Haar, The Golden Mean of Languages: Forging Dutch and French in the Early Modern Low Countries (1540-1620). Leiden: Brill, 2019.
    [Google Scholar]
87. Van den Branden1956 – L.van den Branden, Het streven naar verheerlijking, zuivering en opbouw van het Nederlands in de zestiende eeuw. Gent: Kon. Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, 1956.
    [Google Scholar]
88. Van der Linden2015 – D.van der Linden, Experiencing Exile: Huguenot Refugees in the Dutch Republic, 1680-1700. Farnham, Surrey: Ashgate, 2015.
    [Google Scholar]
89. Van der Wal1995 – M.van der Wal, De moedertaal centraal. Standaardisatie-aspecten in de Nederlanden omstreeks 1650. The Hague: Sdu Publishers, 1995.
    [Google Scholar]
90. Van der Wal1997 – M.van der Wal, ‘“Grotius” taalbeschouwingen in contemporaine context’. In: Nederlandse taalkunde2 (1997), p. 14-34.
    [Google Scholar]
91. Van der Wal & Van Bree2008 – M.van der Wal & C.van Bree, Geschiedenis van het Nederlands, 5th ed. Houten: Het Spectrum, 2008.
    [Google Scholar]
92. Van Eijnatten2000 – J.van Eijnatten, ‘History, Reform und Aufklärung. German Theological Writing and Dutch Literary Publicity in the Eighteenth Century’. In: Zeitschrift für neuere Theologiegeschichte/Journal for the History of Modern Theology7 (2000), p. 173-204.
    [Google Scholar]
93. Van Eijnatten2000 – J.van Eijnatten, ‘Paratexts, Book Reviews, and Dutch Literary Publicity. Translations from German into Dutch, 1760-1796’. In: Wolfenbütteler Notizen zur Buchgeschichte25 (2000), p. 95-127.
    [Google Scholar]
94. Van Els & Knops – Th. J.M.van Els & M.F.Knops, ‘The History of the Teaching of Foreign Languages in the Low Countries’. In: Historiographica Linguistica15 (1988) 1-2, p. 289-316.
    [Google Scholar]
95. Van Gemert & Geuenich2003 – G.van Gemert & D.Geuenich (eds.), Gegenseitigkeiten. Deutsch-niederländische Wechselbeziehungen von der frühen Neuzeit bis zur Gegenwart. Essen: Pomp Verlag, 2003.
    [Google Scholar]
96. Van Ingen1981 – F.van Ingen, Holländisch-deutsche Wechselbeziehungen in der Literatur des 17. Jahrhunderts. Bonn: Presse-und Kulturabteilung der Kgl. Niederländischen Botschaft, 1981.
    [Google Scholar]
97. Van Vliet & Vanderjagt1994 – P.van Vliet & A.J.Vanderjagt (eds.), Johannes Amos Comenius (1592-1670), Exponent of European Culture?Amsterdam: Edita, 1994.
    [Google Scholar]
98. Waquet1998 – F.Waquet, Le Latin, ou l’empire d’un signe, XVIe-XXe siècle. Paris: Albin Michel, 1998.
    [Google Scholar]
99. Werkgroep Zeventiende Eeuw2008 – ‘The sound of the city’ special issue of De Zeventiende Eeuw, 24 (2008) 1, p. 2-109.
100. Zarate e.a.2008 – G.Zarate, D.Lévy & C.Kramsch (eds.), Précis du plurilinguisme et du pluriculturalisme. Paris: Éditions des Archives Contemporaines, 2008.
     [Google Scholar]