Pedagogiek - Volume 33, Issue 1, 2013

Met de introductie van het concept van de pedagogische civil society is de eigen kracht van gezinnen en de ondersteuning daarvan door sociale netwerken, opnieuw op de agenda gezet. Deze contextuele benadering van opgroeien en opvoeden wordt onder meer geoperationaliseerd in Allemaal Opvoeders. In dit programma verkennen elf Nederlandse gemeenten hoe informele steun rondom gezinnen versterkt kan worden. Dit artikel presenteert de programmatheorie van Allemaal Opvoeders. Deze dient als uitgangspunt voor de effectevaluatie en levert daarnaast een bijdrage aan de ontwikkeling van de pedagogische civil society als alternatief paradigma binnen het jeugd- en gezinsbeleid.

Nederland heeft internationaal de reputatie een bijzonder open houding te hebben ten aanzien van seksualiteit van jongeren. Deze studie gaat na of dit inderdaad zo is en of deze open houding ook kinderen onder de twaalf jaar betreft. Onderzocht is welke aan seksualiteit gerelateerde thema’s ouders bespreken met kinderen van 4 tot 17 jaar, welke informatie zij op welke leeftijd belangrijk vinden, of ze zichzelf in staat achten om deze informatie te geven en hoe zij denken over de rol van school. Een representatieve groep van 789 vaders en 802 moeders tussen de 20 en 68 jaar (M = 42.9, SD = 6.79) vulde een online vragenlijst in. De resultaten laten zien dat de open houding ten aanzien van seksualiteit vooral jongeren betreft. Bij kinderen van 4 tot 8 zijn verliefdheid op iemand van hetzelfde geslacht en voortplanting gevoelige thema’s, met kinderen van 8 tot 12 wordt door een minderheid van de ouders gesproken over seksueel gedrag of voorbehoedsmiddelen. Tien tot vijftien procent van de ouders wil ook liever niet dat de school deze informatie geeft. Relationele en seksuele vorming op de basisschool blijft van belang, omdat kinderen anders het risico lopen dat zij met gevoelens of situaties worden geconfronteerd, zonder over juiste en genuanceerde informatie te beschikken.

De afgelopen vijftien jaar zijn in Nederland diverse studies verricht naar de uitvoering en effectiviteit van programma’s op het gebied van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). De daarmee tot nu toe behaalde resultaten zijn teleurstellend. Ter verklaring voor het uitblijven van effecten is in de onderzoeksliteratuur onder meer herhaaldelijk gewezen op het belang van een goede implementatie en monitoring van het programma, op het relatief open karakter van sommige programma’s waardoor enorm veel variatie in de uitvoering ontstaat, en op het probleem om in alle opzichten goede vergelijkingsgroepen te vormen. Naast deze verklaringen wordt in dit artikel gewezen op een aantal in Nederland nog te weinig onderkende en onderzochte verklarende factoren. Het gaat daarbij om belangrijke variabelen in relatie tot schoolrijpheid (readiness for school), te weten de kwaliteit van leidster/leerkracht-kindinteracties, gedragsmatige aspecten als aanpassings- en gedragsproblemen, en het belang van gezinsstructuur en gezinsopvoeding.