Virtuoos en betrokken | Amsterdam University Press Journals Online
2004
Volume 137, Issue 3
  • ISSN: 0040-7550
  • E-ISSN: 2212-0521

Abstract

Abstract

This article contributes to the discussion between heteronomous and autonomous poetics, using Ilja Leonard Pfeijffer’s poetics as a case study. Pfeijffer explicitly adopts a more heteronomous pose in interviews and in essays following his (2012). Critical reception examining Pfeijffers work prior to that publication has on the other hand largely concluded it to be ‘virtuous, playful’. This article analyses that change by emphasising that his poetics have become ‘virtuous engaged’, or in regards to his prose ‘postmodern engaged’. The first chapter grounds the article in the discussion of the dichotomy between authorial autonomy and heteronomy, which will lead to a poetics of ‘heteronomous postmodernism’ that simultaneously values the heteronomous and the postmodernist. This concept is then used to analyse the implicit poetics of Pfeijffer’s latest novel (2018).

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/TNTL2021.3.002.CLAU
2021-01-01
2024-03-28
Loading full text...

Full text loading...

/deliver/fulltext/00407550/137/3/TNTL2021.3.002.CLAU.html?itemId=/content/journals/10.5117/TNTL2021.3.002.CLAU&mimeType=html&fmt=ahah

References

  1. Bax2007 – S.Bax, De taak van de schrijver. Het poëticale debat in de Nederlandse literatuur 1968-1985. ’s Hertogenbosch: Next, 2007.
    [Google Scholar]
  2. Bax2010a – S.Bax, ‘Over literatuur, engagement en autonomie. De literaire schrijver als onruststoker’. In: De leeswolf16 (2010) 6, p. 278-281.
    [Google Scholar]
  3. Bax2010b – S.Bax, ‘Over literatuur, engagement en autonomie. Het ernstige spel van de literatuur’. In: De leeswolf16 (2010) 7, p. 349-352.
    [Google Scholar]
  4. Bax2010c – S.Bax, ‘Over literatuur, engagement en autonomie. Heruitvinding van de literaire autonomie’. In: De leeswolf16 (2010) 8, p. 6.
    [Google Scholar]
  5. Bax2019 – S.Bax, De literatuur draait door. Amsterdam: Prometheus, 2019.
    [Google Scholar]
  6. Beeks2019 – S.Beeks, ‘Ilja Leonard Pfeijffer as a Luxury Immigrant: A European Public Intellectual and the “Refugee Crisis”’. In: FKW: Zeitschrift für Geschlechterforschung und visuelle Kultur66 (2019), p. 101-117.
    [Google Scholar]
  7. Bekkering2018 – P.Bekkering, ‘Europa, overspoeld door toeristen’. In: de Volkskrant, geraadpleegd via http://literom.nbdbiblion.nl/literom/resultaten/592298.
    [Google Scholar]
  8. Bentley2014 – N.Bentley, ‘Postmodern Cities’. In: K.R.McNamara (ed.), The City in Literature. New York: Cambridge University Press, 2014, p. 175-187.
    [Google Scholar]
  9. Bernaerts2009a – L.Bernaerts, ‘Ilja Leonard Pfeijffer, Het grote baggerboek’. In: Lexicon van literaire werken. Groningen: Wolters-Noordhoff, 2009, p. 1-11.
    [Google Scholar]
  10. Bernaerts2009b – L.Bernaerts, ‘Nieuwe literaire stilistiek en de lectuur van Ivo Michiels’ experimentele proza’. In: Handelingen van de Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis, 63 (2009), p. 27-41.
    [Google Scholar]
  11. Bernaerts2014 – L.Bernaerts, ‘Ilja Leonard Pfeijffer, Het glimpen van de welkwiek’. In: Lexicon van literaire werken103. Groningen: Wolters-Noordhoff, 2014, p. 1-12.
    [Google Scholar]
  12. Bernaerts2015a – L.Bernaerts, ‘Rondgedans van fantasie: een interview met Ilja Leonard Pfeijffer over “Giro giro tondo”’. In: Poëziekrant39 (2015) 1, p. 3-9.
    [Google Scholar]
  13. Bernaerts2015b – L.Bernaerts, ‘Ultiem verontrustend: over Idyllen van Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Poëziekrant39 (2015) 2, p. 36-37.
    [Google Scholar]
  14. Bernaerts2016 – L.Bernaerts, ‘Oude wapens tegen een nieuwe wereld: over Idyllen: nieuwe poëzie van Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Jan Campert-Stichting Jaarboek 2015. Den Haag: Jan Campert-Stichting, 2015, p. 14-23.
    [Google Scholar]
  15. Bernaerts2017a – L.Bernaerts, ‘Ilja Leonard Pfeijffer, La Superba’. In: Lexicon van literaire werken109. Antwerpen: Garant, 2017, p. 65-77.
    [Google Scholar]
  16. Bernaerts2017b – L.Bernaerts, ‘Ilja Leonard Pfeijffers essays in narcistische levenskunst’. In: DWB162 (2017) 2, p. 1-6.
    [Google Scholar]
  17. Bernaerts2017c – L.Bernaerts, ‘Traditie als scenario : over het werk van Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Ons erfdeel60 (2017) 2, p. 40-47.
    [Google Scholar]
  18. Bernaerts2019 – L.Bernaerts, ‘De nieuwe kleren van keizerin Europa’. In: De Reactor, geraadpleegd via https://www.dereactor.org/teksten/de-nieuwe-kleren-van-keizerin-europa.
    [Google Scholar]
  19. Bernaerts e.a. 2015 – L.Bernaerts e.a. (red.), Het lab van de sixties. Positionering en literair experiment in de jaren zestig. Gent: Academia Press, 2015.
    [Google Scholar]
  20. De Bruyn & Verstraeten2012 – B.De Bruyn, & P.Verstraeten, ‘De revanche van de populaire cultuur. Literatuur, nieuwe media en smaak’. In: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde128 (2012) 2, p. 160-182.
    [Google Scholar]
  21. De Geest2005 – D.De Geest, ‘Ilja Leonard Pfeijffer. In de naam van de hond: de grote gedichten’. In: De leeswolf4 (2005), p. 303-304.
    [Google Scholar]
  22. De Geest2009 – D.De Geest, ‘Ilja Leonard Pfeijffer verzameld en nieuw’. In: Ons erfdeel52 (2009) 3, p. 171-173.
    [Google Scholar]
  23. De Taeye2015 – L.De Taeye, ‘Terug tot de werkelijkheid? Hedendaagse documentaire trends in de Nederlandse literatuur belicht vanuit de twintigste-eeuwse literatuurgeschiedenis’. In: Nederlandse letterkunde20 (2015) 1, p. 1-24.
    [Google Scholar]
  24. De Veen2018 – T.De Veen, ‘Metafoor voor een continent; Hoe Europa ten onder gaat aan zijn tradities’. In: NRC Handelsblad, geraadpleegd via http://literom.nbdbiblion.nl/literom/resultaten/592410.
    [Google Scholar]
  25. De Vries2019 – J.De Vries, ‘De schrijver schrijft zijn boek’. In: De Groene Amsterdammer, geraadpleegd via http://literom.nbdbiblion.nl/literom/resultaten/594124.
    [Google Scholar]
  26. Deleuze & Guattari1980 – G.Deleuze & F.Guattari, Capitalisme et schizophrénie. 2: Mille plateaux. Paris: Minuit, 1980.
    [Google Scholar]
  27. Denis2000 – B.Denis, Littérature et engagement: De Pascal à Sartre. Lonrai: Seuil, 2000.
    [Google Scholar]
  28. Dorleijn & Van den Akker1991 – G.J.Dorleijn & W.J.van den Akker, ‘Poetica en literatuurgeschiedschrijving’. In: De nieuwe taalgids84 (1991), p. 508-526.
    [Google Scholar]
  29. Dorleijn1989 – G.J.Dorleijn, Terug naar de auteur. Over de dichter M. Nijhoff. Baarn: De Prom, 1989.
    [Google Scholar]
  30. Dorleijn e.a. 2007 – G.J.Dorleijn e.a. (eds.), ‘The autonomy of literature: to be handled with care. An introduction’. In: The autonomy of literature at the fin de siècles (1900-2000): a critical assessment. Leuven: Peeters, 2007, p. ix-xxvi.
    [Google Scholar]
  31. Ekkers2001 – R.Ekkers, ‘De ironische vakman: Ilja Leonard Pfeijffer en de wolken’. In: Poëziekrant25 (2001) 5, p. 49-55.
    [Google Scholar]
  32. Eykhout2018 – K.Eykhout, ‘Europa, Europa’. In: Dagblad De Limburger, geraadpleegd via http://literom.nbdbiblion.nl/literom/resultaten/592859.
    [Google Scholar]
  33. Fagel2010 – S.Fagel, ‘Gruwelen met Grunberg. Een stilistische analyse van tijd en aspect in De asielzoeker’. In: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde126 (2010), p. 242-263.
    [Google Scholar]
  34. Gerits2015 – J.Gerits, ‘De winter komt, de nacht is aangezegd: Idyllen: nieuwe poëzie van Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Streven82 (2015) 7, p. 652-656.
    [Google Scholar]
  35. Ham & Vitse2019 – L.Ham & S.Vitse, ‘Het literair klimaat 2010-2019: een inleiding’. In: DWB164 (2019) 3, p. 5-10.
    [Google Scholar]
  36. Hartman2008 – M.Hartman, ‘What you see is what you get: Ilja Leonard Pfeijffers werdegang van omnipotent naar impotent’. In: Tirade426 (2008) 5, p. 3-7.
    [Google Scholar]
  37. Hertmans2008 – S.Hertmans, ‘Esthetica als service-club. Enkele bedenkingen rond een debat over engagement in de kunsten’. In: Yang44 (2008) 1, p. 65-73.
    [Google Scholar]
  38. Heynders2016 – O.Heynders, Writers as Public Intellectuals. Literature, Celebrity, Democracy. Basingstoke: Palgrave, 2016.
    [Google Scholar]
  39. Hovens2019 – H.Hovens, ‘Europa, het recreatiegebied van de wereld’. In: Nederlands Dagblad, geraadpleegd via http://literom.nbdbiblion.nl/literom/resultaten/593057.
    [Google Scholar]
  40. Hutcheon1988 – L.Hutcheon, A Poetics of Postmodernism. History, Theory, Fiction. Londen: Routledge, 1988.
    [Google Scholar]
  41. Joosten2014 – J.Joosten, ‘Schelden doet geen pijn. Over I.L. Pfeijffers Het grote baggerboek’. In: Schokkende boeken!Hilversum: Verloren, 2014, p. 281-287.
    [Google Scholar]
  42. Konst2007 – J.W.H.Konst, ‘Poëzie is gevaarlijk of zij is geen poëzie’. In: Nederlandse Letterkunde12 (2007) 1, p. 1-21.
    [Google Scholar]
  43. Kort2013 – S.Kort, ‘Bonte wolk van kleurrijke stemmen. “La Superba” van Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Ons erfdeel56 (2013) 4, p. 144-146.
    [Google Scholar]
  44. Lambrecht2015 – B.Lambrecht, ‘“Het is nog niet te laat”: Idyllen. Nieuwe poëzie (2015) van Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Bundels van het nieuwe millennium: Nederlandse en Vlaamse poëzie in de 21e eeuw.Nijmegen: Uitgeverij Vantilt, 2015, p. 258-268.
    [Google Scholar]
  45. Lyotard1979 – J.-F.Lyotard, La Condition Postmoderne. Parijs: Minuit, 1979.
    [Google Scholar]
  46. Mertens1988 – A.Mertens, ‘Postmodern elements in postwar Dutch fiction’. In: Postmodern Fiction in Europe and the Americas. Postmodern Studies 1. Restant.Amsterdam: Rodopi, 1988, p. 143-159.
    [Google Scholar]
  47. Moll2018 – M.Moll, ‘Venetië als metafoor voor Europa’. In: Het Parool, geraadpleegd via http://literom.nbdbiblion.nl/literom/resultaten/592402.
    [Google Scholar]
  48. Musschoot1994 – A.M.Musschoot, ‘Postmodernisme in de Nederlandse letterkunde’. In: id., Op voet van gelijkheid. Opstellen van Anne Marie Musschoot.Gent: Seminarie voor Duitse Taalkunde, 1994, p. 203-213.
    [Google Scholar]
  49. Muyres & Winkler2017 – J.Muyres & M.Winkler, Tegen de schenen: opstellen over recente Nederlandse en Vlaamse literatuur. Nijmegen: Vantilt, 2017.
    [Google Scholar]
  50. Peppelenbos2018 – C.Peppelenbos. ‘Pas op voor de massatoerist’. In: Dagblad van het Noorden, geraadpleegd via http://literom.nbdbiblion.nl/literom/resultaten/592377.
    [Google Scholar]
  51. Pfeijffer2003 – I.L.Pfeijffer, Het geheim van het vermoorde geneuzel: een poëtica. Amsterdam: Arbeiderspers, 2003.
    [Google Scholar]
  52. Pfeijffer2012 – I.L.Pfeijffer, Hoe word ik een beroemd schrijver?: een literair zelfhulpboek. Amsterdam: Arbeiderspers, 2012.
    [Google Scholar]
  53. Pfeijffer2015 – I.L.Pfeijffer, Gelukszoekers. Amsterdam: Arbeiderspers, 2015.
    [Google Scholar]
  54. Pfeijffer2018 – I.L.Pfeijffer, Grand Hotel Europa. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2018.
    [Google Scholar]
  55. Pfeijffer2019 – I.L.Pfeijffer, Ondraaglijke lichtheid. Over het nut en nadeel van de ironie voor het leven. Amsterdam: Prometheus, 2019.
    [Google Scholar]
  56. Polet1978 – S.Polet, Ander proza: bloemlezing uit het Nederlandse experimenterende proza van Theo van Doesburg tot heden. Amsterdam: De Bezige Bij, 1978.
    [Google Scholar]
  57. Schouten2019 – R.Schouten, ‘Europa: verdoemde fotogeniek’. In: Trouw, geraadpleegd via http://literom.nbdbiblion.nl/literom/resultaten/592764.
    [Google Scholar]
  58. Start2019 – I.Start, ‘Gul schrijfplezier’. In: Elsevier, geraadpleegd via http://literom.nbdbiblion.nl/literom/resultaten/595414.
    [Google Scholar]
  59. Temmerman2002 – M.Temmerman, ‘Ilja Leonard Pfeijffer. De Steppoli-tetralogie: liefde, wanhoop, herinnering en mislukking’. In: Leesidee8 (2002) 5, p. 338-339.
    [Google Scholar]
  60. Vaessens & Van Dijk2011 – T.Vaessens & Y.van Dijk, ‘Introduction: European Writers Reconsidering the Postmodern Heritage’. In: Reconsidering the postmodern: European literature beyond relativism.Amsterdam: Amsterdam University Press, 2011, p. 1-23.
    [Google Scholar]
  61. Vaessens2004 – T.Vaessens, ‘Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Kritisch lexicon van de moderne Nederlandstalige literatuur.Alphen aan den Rijn: Samsom, 2004, p. 1-11.
    [Google Scholar]
  62. Vaessens2009a – T.Vaessens, ‘“Ik ga met je mee ik durf het”: over De man van vele manieren (2008) van Ilja Leonard Pfeijffer’. In: “Ergens beginnen”: bijdragen over Nederlandse poëzie (1967-2009) voor Hugo Brems bij zijn emeritaat.Leuven: Peeters, 2009, p. 343-353.
    [Google Scholar]
  63. Vaessens2009b – T.Vaessens, De revanche van de roman. Tweede, herziene druk. Nijmegen: Uitgeverij Vantilt, 2009.
    [Google Scholar]
  64. Vaessens2010 – T.Vaessens, ‘Realiteitshonger. Arnon Grunberg en de (non-)fictie’. In: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde126 (2010), p. 306-326.
    [Google Scholar]
  65. Vaessens2011 – T.Vaessens, ‘Dutch Literature: Stripping the Novel of Its Harmlessness’. In: Reconsidering the postmodern: European literature beyond relativism.Amsterdam: Amsterdam University Press, 2011, p. 59-76.
    [Google Scholar]
  66. Van Alphen1989 – E.Van Alphen, ‘Naar een theorie van het postmodernisme, over de postmoderne postmodernisme discussie’. In: Forum der letteren30 (1989), p. 21-37.
    [Google Scholar]
  67. Van der Paardt2000 – R.Van der Paardt, ‘Vervoering en vakmanschap bij Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Ons erfdeel43 (2000) 3, p. 425-427.
    [Google Scholar]
  68. Van der Paardt2002 – R.Van der Paardt, ‘De man van vele manieren. Poëzie en proza van Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Ons erfdeel45 (2002) 5, p. 672-684.
    [Google Scholar]
  69. Van der Paardt2010 – R.Van der Paardt, ‘Ilja Leonard Pfeijffer: Rupert. Een bekentenis’. In: Lexicon van literaire werken. Groningen: Wolters-Noordhoff, 2010, p. 1-12.
    [Google Scholar]
  70. Van Dijk2009 – Y.Van Dijk, ‘Afscheid van de dirigent. Arnon Grunberg en de ethische literatuurbeschouwing’. In: Vooys27 (2009) 1, p. 6-11.
    [Google Scholar]
  71. Van Kan2009 – J.Van Kan, ‘De fantoombeweging. Over het literair populisme van Thomas Vaessens’. In: Tirade429 (2009) 3, p. 72-84.
    [Google Scholar]
  72. Van Oostendorp2016 – M.Van Oostendorp, ‘Zeggen hoe het zit. Over de taal in Ilja Leonard Pfeijffers “Brieven uit Genua” en “Idyllen”’. In: Ons erfdeel59 (2016) 3, p. 137-139.
    [Google Scholar]
  73. Van Rees & Dorleijn1993 – C.J.van Rees & G.J.Dorleijn, De impact van literatuuropvattingen in het literaire veld. Aandachtsgebied literaire opvattingen van de Stichting Literatuurwetenschap. Den Haag: Stichting Literatuurwetenschap, 1993
    [Google Scholar]
  74. Van Rompaey2015 – A.Van Rompaey, ‘Een postmoderne stadswandeling door Steppoli. Over Rupert van Ilja Leonard Pfeijffer’. In: Vooys33 (2015) 4, p. 49-55.
    [Google Scholar]
  75. Van Rooden2015 – A.Van Rooden, Literatuur, autonomie en engagement: pleidooi voor een nieuw paradigma. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2015.
    [Google Scholar]
  76. Vervaeck2007a – B.Vervaeck, ‘In de richting van een onbelangrijke horizon. Op drift met Ilja Leonard Pfeijffer’. In: DWB152 (2007) 4, p. 693-700.
    [Google Scholar]
  77. Vervaeck2007b – B.Vervaeck, Het postmodernisme in de Nederlandse en Vlaamse roman. Vierde, herziene druk. Nijmegen: Uitgeverij Vantilt, 2007.
    [Google Scholar]
  78. Vervaeck2014 – B.Vervaeck, ‘En garde. Poëtica’s voor een nieuwe roman’. In: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde130 (2014) 1, p. 73-95.
    [Google Scholar]
  79. Vitse2008 – S.Vitse, ‘Engagement en experiment, utopie en terreur: politieke aspecten in het proza van Sybren Polet’. In: Parmentier17 (2008) 3, p. 39-49.
    [Google Scholar]
  80. Vitse2011 – S.Vitse, ‘Flemish Literature: Questions of Commitment and Authority’. In: Reconsidering the postmodern: European literature beyond relativism.Amsterdam: Amsterdam University Press, 2011, p. 149-166.
    [Google Scholar]
http://instance.metastore.ingenta.com/content/journals/10.5117/TNTL2021.3.002.CLAU
Loading
This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error