2004
Volume 140, Issue 3/4
  • ISSN: 0040-7550
  • E-ISSN: 2212-0521

Abstract

Abstract

It is generally assumed that accentual verse (heffingsvers), a medieval technique in which each line has a fixed number of stressed syllables and a varying number of weak or unstressed syllables, stopped existing in the Dutch language around the year 1700. This article shows that this is not true: accentual verse exists in modern Dutch-language pop songs (Nederpop). Auditory scanning of the forty most successful Dutch-language songs in the history of the Top 40 (1965-2023) shows that 43% of that corpus contains accentual verse. Chronologically throughout the years, the number of songs containing accentual verse increases, while classical meter decreases. In addition, full-rhyming end rhyme decreases, while assonant half-rhyme as end rhyme increases. Just as in the Middle Ages, verses with four stresses occur most frequently in this corpus. Researching accentual verse can teach us about literary-historical lines and the performativity of historical literary texts.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/TNTL2024.3/4.003.STAR
2024-12-01
2025-02-09
Loading full text...

Full text loading...

References

  1. ALL2012 – ‘Lemma’s: accent; heffingsvers; vers-1’. In: Algemeen letterkundig lexicon, 2012.
    [Google Scholar]
  2. Berkelmans1980 – F.Berkelmans, ‘De psalmen zoals ze zijn’. In: Bzzlletin9 (1980) 78, p. 61-66.
    [Google Scholar]
  3. Besamusca2013 – B.Besamusca, ‘Nieuw ontdekte fragmenten van Van den levene ons Heren (Mainz, Martinus-Bibliothek, Fragm. germ. 10)’. In: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde129 (2013) 3, p. 234-249.
    [Google Scholar]
  4. Buelens2012 – G.Buelens, ‘Poëzie die ernaar streeft oud nieuws te worden. Een herijking van het autonomiebegrip in het licht van topicale gedichten en liederen’. In: Spiegel der Letteren54 (2012) 1, p. 61-91.
    [Google Scholar]
  5. Buelens2013 – G.Buelens, ‘Zou Bob Dylan een Nobelprijs voor de Literatuur kunnen winnen?’ In: Universiteit van Nederland, 29november2013; https://www.youtube.com/watch?v=0KIKqeqrUl4
    [Google Scholar]
  6. Claes2023 – P.Claes, Canon van de Nederlandse poëzie. Gent: Poëziecentrum, 2023.
    [Google Scholar]
  7. Dam2000 – F.Dam, Nederbeat. De glorietijd van de Nederpop. Amsterdam: Arena, 2000.
    [Google Scholar]
  8. Debrot1950 – C.Debrot, ‘Het Uur der Vervulling’. In: C.Debrot & G.P.M.Knuvelder, Ars et vita, Helmond: Boekdrukkerij, 1950, p. 9-25.
    [Google Scholar]
  9. Dell2015 – F.Dell, ‘Text-to-tune alignment and lineation in traditional French songs’. In: T.Proto, P.Canettieri & G.Valenti (eds.), Text and Tune. On the Association of Music and Lyrics in Sung Verse. Bern: Peter Lang AG, 2015, p. 183-234.
    [Google Scholar]
  10. Van Dijck2019 – P.Van Dijck, Watskeburt, Lage Landen? Een eigenzinnige canon van het Nederlandstalige lied. Tielt: Lannoo, 2019.
    [Google Scholar]
  11. Van Duinkerken1940 – A.van Duinkerken, ‘Het Lied van de Middeleeuwen’. In: De Gids104 (1940) 4, p. 88-96.
    [Google Scholar]
  12. Van Eerten2022 – L.van Eerten, ‘Ik wil dansen. Hedendaagse Nederlandstalige pop’. In: Het Nederlandstalige lied [themanummer Onze Taal (2022) 9].
    [Google Scholar]
  13. Endt & Kemperink2002 – E.Endt & M.G.Kemperink, ‘Ter begeleiding’. In: H.Gorter, Mei. Ed.Enno Endt & Mary G.Kemperink. Amsterdam: Van Oorschot, 2002 [1889], p. 183-225.
    [Google Scholar]
  14. Fraeters, Willaert & Grijp2009 – V.Fraeters, F.Willaert & L.P.Grijp, Hadewijch Liederen. Groningen: Historische Uitgeverij, 2009.
    [Google Scholar]
  15. De Gier2000 – J.de Gier, ‘Het luisterend oor van Ida Gerhardt’. In: Reformatorisch Dagblad, 12januari2000.
    [Google Scholar]
  16. Van Gijssel2024 – R.van Gijssel, ‘Meesterlijke dancepop, een ode aan de nacht en een nieuwe grootheid: dit zijn de beste albums van 2024 tot nu toe’. In: de Volkskrant, 29juli2024.
    [Google Scholar]
  17. Godthelp & Mirande1940 – H.Godthelp & A.F.Mirande (red.), Het Dietse Lied van de Middeleeuwen. Amsterdam: Wereldbibliotheek, 1940.
    [Google Scholar]
  18. Grijp1991 – L.P.Grijp, Het Nederlandse lied in de Gouden Eeuw. Het mechanisme van de contrafactuur. Amsterdam: Meertens Instituut, 1991.
    [Google Scholar]
  19. Grijp1995 – L.P.Grijp, ‘Zingen in een kleine taal. De muzikale taalkeuze van Nederland’. In: L.P.Grijp (red.), Zingen in een kleine taal [themanummer Volkskundig Bulletin21 (1995) 1], p. 277-303.
    [Google Scholar]
  20. Ham2020 – L.Ham, Op de vuist. Vijftig jaar politiek en protestliedjes in Nederland. Amsterdam: Ambo Anthos, 2020.
    [Google Scholar]
  21. Haverals2019 – W.Haverals, De maat van het Middelnederlands. Een digitaal onderzoek naar de prosodische en ritmische kenmerken van Middelnederlandse berijmde literatuur. Universiteit Antwerpen, 2019.
    [Google Scholar]
  22. Haverals & Roelant2018 – W.Haverals & W.Roelant, ‘Hoe rappers dichten zullen. Een veertiende-eeuwse literatuuropvatting en een eenentwintigste-eeuwse rappoëtica met elkaar vergeleken’. In: Neerlandia122 (2018) 1, p. 10-13.
    [Google Scholar]
  23. Haverals, Karsdorp & Kestemont2019 – W.Haverals, F.Karsdorp & M.Kestemont, ‘Rekenen op ritme. Een datagedreven oplossing voor het automatisch scanderen van de historische lyriek in de DBNL’. In: Vooys37 (2019) 3, p. 6-17.
    [Google Scholar]
  24. Heymans1997 – J.Heymans, ‘Een schaap in de Javastraat. Op bezoek bij Willem Wilmink’. In: Bzzlletin26 (1997) 239, p. 15-21.
    [Google Scholar]
  25. Holtman1996 – A.I.Holtman, A Generative Theory of Rhyme. An Optimality Approach. Research Institute for Language and Speech, 1996.
    [Google Scholar]
  26. Houtsma2019 – J.Houtsma, ‘Ida Gerhardt, Vogelvrij. Over het Nederlandse vers’. In: Neerlandistiek, 8oktober2019. Geraadpleegd op 1augustus2024 via https://neerlandistiek.nl/2019/10/ida-gerhardt-vogelvrij-over-het-nederlandse-vers/.
    [Google Scholar]
  27. KB z.j. – ‘1889: Mei: “Een nieuwe lente en een nieuw geluid”’. In: Koninklijke Bibliotheek. Geraadpleegd op 1augustus2024 via https://collecties.kb.nl/nederlandse-poezie/historische-dichters/herman-gorter-1864-1927/1889-mei-een-nieuwe-lente-en-een.
    [Google Scholar]
  28. Keunen2015 – G.Keunen, Een eeuw popmuziek. Van crooners tot dubstep. Tielt: Lannoo, 2015.
    [Google Scholar]
  29. Knuvelder1953 – G.Knuvelder, ‘Op zoek naar Nijhoff’. In: De Gids116 (1953) 1, p. 251-269.
    [Google Scholar]
  30. Mareel & Van der Starre2017 – S.Mareel & K.van der Starre, ‘Buiten het boek’. In: Spiegel der Letteren59 (2017) 2-3, p. 161-169.
    [Google Scholar]
  31. Mutsaers1997 – L.Mutsaers, ‘Pop in je moerstaal. Durf en variatie in de Nederlandstalige popmuziek: een “beweging” werd volwassen’. In: Ons Erfdeel40 (1997) 1, p. 73-83.
    [Google Scholar]
  32. Onze Taal2022 – Redactie OnzeTaal, ‘Inleiding. Thema: het Nederlandstalige lied’. In: Het Nederlandstalige lied [themanummer Onze Taal (2022) 9].
    [Google Scholar]
  33. Oostendorp1968 – H.Th.Oostendorp, ‘Gerardus Johannes Geers (Delft, 10 december 1891-Groningen, 2 mei 1965)’. In: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (1968), p. 69-77.
    [Google Scholar]
  34. Van Oostendorp2013a – M.van Oostendorp, ‘Behoeftich, ghevanghen, arm, creupel, en lam. Over de sonnetten van Roemer Visscher’. In: Neerlandistiek, 31december2013. Geraadpleegd op 1augustus2024 via https://neerlandistiek.nl/2013/12/behoeftich-ghevanghen-arm-creupel-en-lam/.
    [Google Scholar]
  35. Van Oostendorp2013b – M.van Oostendorp, ‘Machinegeweertalen en morsetalen. Ritme in taal en muziek’. In: Onze taal82 (2013) 11, p. 296-297.
    [Google Scholar]
  36. Van Oostendorp2014 – M.van Oostendorp, ‘De geboorte van de jambe uit de geest van het Nederlands’. In: F.Van de Velde, H.Smessaert, F.Van Eynde & S.Verbrugge, Patroon en argument. Een dubbelfeestbundel bij het emeritaat van William Van Belle en Joop van der Horst. Leuven: Universitaire Pers Leuven, 2014, p. 303-314.
    [Google Scholar]
  37. Van der Poel e.a.2004 – D.E.van der Poel, D.Geirnaert, H.Joldersma, J.B.Oosterman & L.P.Grijp (red.), Het Antwerps liedboek. Deel 1. Teksteditie. Tielt: Lannoo, 2004.
    [Google Scholar]
  38. Proto, Canettieri & Valenti2015 – T.Proto, P.Canettieri & G.Valenti (eds.), Text and Tune. Onthe Association of Musicand Lyrics in Sung Verse. Bern: Peter Lang AG, 2015.
    [Google Scholar]
  39. Reuneker & Waszink2022 – A.Reuneker & V.Waszink, ‘Nederlandstalig in de Top 40’. In: Het Nederlandstalige lied [themanummer Onze Taal (2022) 9].
    [Google Scholar]
  40. De Roest2021 – A.de Roest, ‘Holland’s hip hop hitting the books. The state and status of Dutch hip hop studies’. In: Global Hip Hop Studies2 (2021) 1, p. 75-92; https://doi.org/10.1386/ghhs_00034_1.
    [Google Scholar]
  41. De Roest2025 – A.de Roest, De nieuwe golf. Culturele identiteit in hedendaagse Nederlands(talig)e hiphop, 2015 tot heden. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2025, te verschijnen.
    [Google Scholar]
  42. Rossi2015 – D.Rossi, ‘Stress-to-beat mismatches in French rap’. In: T.Proto, P.Canettieri & G.Valenti (eds.), Text and Tune. On the Association of Music and Lyrics in Sung Verse. Bern: Peter Lang AG, 2015, p. 235-254.
    [Google Scholar]
  43. Rutten1995 – P.Rutten, ‘Nederlandstalige popmuziek. Een synthese van eigen en mondiale cultuur’. In: L.P.Grijp (red.), Zingen in een kleine taal [themanummer Volkskundig Bulletin21 (1995) 1], p. 277-303.
    [Google Scholar]
  44. Schotanus2007 – Y.Schotanus, Song- en liedteksten schrijven. Van cabaret tot rock. Amsterdam: De Schrijfbibliotheek, 2007.
    [Google Scholar]
  45. Schotanus2010 – Y.Schotanus, Dichten doe je zo. Poëtische technieken en hoe ze te gebruiken. Amsterdam: De Schrijfbibliotheek, 2010.
    [Google Scholar]
  46. Schotanus2020 – Y.Schotanus, Singing as a figure of speech, music as punctuation. A study into music as a means to support the processing of sung language. Universiteit Utrecht, 2020.
    [Google Scholar]
  47. Schotanus2021 – Y.Schotanus, ‘The effect of timing on the singer’s tone of voice’. In: Psychomusicology. Music, Mind, and Brain31 (2021) 3-4, p. 107-122; https://doi.org/10.1037/pmu0000278.
    [Google Scholar]
  48. Schotanus2022 – Y.Schotanus, ‘Spinvis: Erik de Jong’. In: S.Bax, B.Lambrecht, C.Lammer & L.De Taeye (red.), Het kritisch literatuur lexicon van de 21e eeuw. Tilburg: Open Press Tilburg University, 2022, p. 278-303. Geraadpleegd op 1augustus2024 via https://doi.org/10.26116/0wsw-4n35.
    [Google Scholar]
  49. Sélaf & Hanna2015 – L.Sélaf & P.N.A.Hanna, ‘Textsetting of Multilingual Poems’. In: T.Proto, P.Canettieri & G.Valenti (eds.), Text and Tune. On the Association of Music and Lyrics in Sung Verse. Bern: Peter Lang AG, 2015, p. 111-128.
    [Google Scholar]
  50. De Sisto2020 – M.De Sisto, The interaction between phonology and metre. Approaches to Romance and West Germanic Renaissance metre. Nijmegen: Radboud University Nijmegen, 2020.
    [Google Scholar]
  51. Van der Starre2017 – K.van der Starre, Poëzie in Nederland: Een onderzoek naar hoe vaak en op welke manieren volwassenen in Nederland in aanraking komen met poëzie. Amsterdam: Stichting Lezen, 2017.
    [Google Scholar]
  52. Van der Starre2021a – K.van der Starre, Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie. Utrecht: Universiteit Utrecht, 2021.
    [Google Scholar]
  53. Van der Starre2021b – K.van der Starre, ‘Van top-down, boekcentrisch, exclusief en autonomistisch, naar bottom-up, mediabreed, inclusief en heteronomistisch. Nederlandstalig poëzieonderzoek sinds 1996’. In: Nederlandse Letterkunde26 (2021) 2-3, p. 363-376.
    [Google Scholar]
  54. Top 402023 – ‘De 40 grootste Nederlandstalige hits aller tijden’. In: Top40.nl, 12mei2023. Geraadpleegd op 1augustus2024 via https://www.top40.nl/hitlijsten-nieuws-de-40-grootste-nederlandstalige-hits-aller-tijden.
    [Google Scholar]
  55. Vestdijk1950 – S.Vestdijk, De glanzende kiemcel. Amsterdam: Athenaeum-Polak & Van Gennep, 1950.
    [Google Scholar]
  56. Voskuil2017 – P.Voskuil, Dutch Mountains. Het ultieme standaardwerk over de Nederlandse platenindustrie. Amsterdam: JEA, 2017.
    [Google Scholar]
  57. Voskuil2020 – P.Voskuil, Gouden eeuw der Nederpop. Hoe Nederland in de sixties zijn eigen popmuziek kreeg. Amsterdam: IJ, 2020.
    [Google Scholar]
  58. Waszink2013 – V.Waszink, Woord! De taal van nederhop. Amsterdam: Nieuwezijds, 2013.
    [Google Scholar]
  59. Willaert, Van Oostrom & Van Anrooij1992 – F.Willaert, F.van Oostrom & W.van Anrooij (red.), Een zoet akkoord. Middeleeuwse lyriek in de Lage Landen. Amsterdam: Prometheus, 1992.
    [Google Scholar]
/content/journals/10.5117/TNTL2024.3/4.003.STAR
Loading
/content/journals/10.5117/TNTL2024.3/4.003.STAR
Loading

Data & Media loading...

This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error