Tijdschrift voor Communicatiewetenschap - Volume 38, Issue 2, 2010

In dit nummer van het Tijdschrift voor Communicatiewetenschap vindt u bijdragen van Vlaamse en Nederlandse communicatiewetenschappers die voor hun onderzoek verschillende onderzoeksmethoden gebruikten, zoals survey, inhoudsanalyse, en secundaire analyse van bestaande databestanden. Dit nummer wordt verder gekenmerkt door een grote variatie aan onderwerpen en illustreert daarmee de breedte van het vakgebied. In het eerste artikel, getiteld Digitale geletterdheid bij Vlaamse jongeren: hoe gaan ze om met onlinecontentrisico’s? presenteren Sofie Vandoninck, Leen d’Haenens en Verónica Donoso de resultaten van een survey onder Vlaamse jongeren. Door middel van een schriftelijk afgenomen vragenlijst onderzoeken zij welke onlinerisico’s Vlaamse jongeren lopen. De auteurs concluderen dat bij Vlaamse jongeren in de leeftijd van 15 tot 19 jaar een hoge mate van digitale geletterdheid samengaat met een hoge blootstelling aan internetrisico’s. Jongeren met veel zelfvertrouwen komen vaker in contact met risicovolle online-inhoud, terwijl een goede vertrouwensband met de ouders de kans daarop doet verminderen. Peter Vasterman richt zich in het tweede artikel De digitale schandpaal: De invloed van internet op het verloop van affaires en schandalen op vier schandalen die zich in Nederland hebben afgespeeld. Door van vier affaires (Demmink, Depla, Duyvendak en Herfkens) zoveel mogelijk bronnen te analyseren, beschrijft hij deze affaires. Mede op basis van deze beschrijvingen gaat hij na welke invloed internetpublicaties hebben op het ontstaan en het verloop van affaires en schandalen. Hij onderzoekt de invloed van verschillende types websites in de verschillende stadia van ontwikkeling van een schandaal. Vooral de interactie tussen de semiprofessionele blogs en de nieuwsmedia blijkt van belang. Het derde artikel De media(de)constructie van rampen: Onderzoek naar de selectie en berichtgeving van rampen in Vlaamse nieuwsmedia is een verslag van het onderzoek van Stijn Joye. Voor dit onderzoek heeft Stijn Joye een inhoudsanalyse uitgevoerd van de berichtgeving in een aantal Vlaamse kranten voor de periode 1986 tot en met 2006. Hij constateert dat de Vlaamse nieuwsmedia zich in hun selectie en berichtgeving van crises voornamelijk laten leiden door factoren als nabijheid, de omvang van de ramp en een aantal pragmatische overwegingen. Hierdoor ontstaat disproportionele aandacht voor noodsituaties in Europa of rampen waarmee een betrokkenheid met het publiek gecreëerd kan worden. Voor het vierde artikel, Reflectieve communicatie bij organisaties: Nederlands communicatiemanagement in Europees perspectief hebben Piet Verhoeven en Angar Zerfass een secundaire analyse uitgevoerd op de data van de Europese Communicatie Monitor van 2008 en 2009, een enquête onder communicatieprofessionals in meer dan dertig landen. Zij tonen met deze empirische data aan dat er binnen Nederland en ook binnen Europa indicaties zijn dat de beroepspraktijk van communicatiemanagers een reflectief karakter heeft. Gertjan sv Willems analyseert in het vijfde artikel, getiteld Filmbeleid in Vlaanderen en Denemarken: een comparatieve analyse, het Vlaamse en Deense filmbeleid en de output van dat beleid (met name het succes van de Vlaamse en Deense film). Het onderzoek beperkt zich tot het jaar 2007 en is gebaseerd op de analyse van filmbeleidsdocumenten en gegevens omtrent de resultaten van Vlaamse en Deense films. Dit nummer bevat naast deze vijf artikelen ook nog een boekbespreking van de hand van Mark van Vuuren.

Digital literacy among Flemish adolescents: how do they cope with online risks?

The internet offers adolescents a huge window of opportunities. Moreover, young people face the risks of being confronted with spam, gruesome or violent images, pornography or misleading information about drugs, racism, suicide, etc. We surveyed 815 Flemish 15 to 19 year-olds about the online risks they have been confronted with and how they cope with these risks. We controlled for digital literacy, socio-demographics and personality traits. Adolescents with a high level of internet literacy tend to cope with more risks. An exception are adolescents enrolled in vocational education: although their level of internet literacy is lower, their exposure to online risks remains high. High self-confidence goes together with more exposure to risky online content. A good parent-child relationship pays off as it diminishes the contact with aggressive, sexual or value-based content. Adolescents generally tend not to consult anybody when it comes to coping with risks and negative experiences online.

The Digital Pillory: The impact of the Internet on the development of scandals

This article explores the consequences of the changing public arena for the way scandals develop. Scandals, defined as a process of public outrage over a (presumed) transgression of the dominant morality, used to be the domain of the professional mass media. The Internet seems to offer a more level playing field for actors who want to trigger a scandal by disclosing compromising information. But what exactly is the role of the Internet in the different stages of a scandal; which type of actors are dominant and how do media and these websites interact? A qualitative and quantitative analysis of four recent Dutch scandals shows that the Internet, more specifically semiprofessional weblogs can indeed play an important role in exposing, accusing and denouncing the culprit. But the professional media are still very important; when they refuse to adopt a disclosure by bloggers the scandal fails. The role of the Internet users is mainly reactive, but the scale of outrage on the Internet fuels the scandal process.

On the (de)construction of disasters by the media: How Flemish news media select and cover international disasters

News media play a basic role in giving publicity and meaning to global suffering as it is mainly through media reports that the world perceives international crises. This article focuses on the (de)construction of disasters by Flemish news media. Applying quantitative content analysis, the study reveals that 70.8% of all disasters occurring between 1986 and 2006 are neglected by the newspapers, for the large part disasters in less developed countries. Regarding coverage, proximity appears to be the guiding principle. Disasters developing in Western or high income countries are well covered while distant crises in the peripheral South are struggling to get attention, unless they affect a huge number of (Western) people. A series of in-depth interviews with Flemish journalists confirm these results. Next to proximity, journalists refer to the severity of a disaster and a number of pragmatic considerations as determining factors for selection and coverage.

Reflective communication management in organizations

The practice of communication management and public relations in Europe has, according to theory, a reflective character. The key aspect of this reflective communication management is to view the organization from the perspective of the public sphere. Important aspects of reflective communication management are the extent to which communication recommendations are taken seriously by senior management, if and how communicative arguments and reputational considerations are factored into strategic decision making and planning in the organization, the involvement of communication professionals in corporate social responsibility, the use of research and equal positions for male and female practitioners. A secondary analysis of data from the European Communication Monitor 2008 and 2009, a cross national survey among European communication professionals, indicates that communication management in Europe indeed is developing in the direction of reflective communication management. Evidence is presented for the Netherlands and for different regions in Europe.

A comparative analysis of contemporary film policy in Flanders and Denmark

Flanders and Denmark are highly comparable regions, particularly regarding their film sectors, which makes it interesting to compare their success and to take a closer look at the policy towards feature film support in both regions. This research focuses on the year 2007 and is based on an analysis of film policy documents and facts and figures about the Flemish and Danish film sectors.It turns out that the Danish government allocates much more money to the direct support of feature films than the Flemish government does. In addition, there are some important structural differences in their film policies. While Denmark chooses to support artistic and commercial films via separate support systems, Flanders has one support system for both types of film. Regarding the success of the films, we see that Danish films attracted a bigger domestic audience and won twice as many prizes on international film festivals than Flemish films.

Willy Brouwer, David van Dongen, Monique Haarhuis, Ad de Regt, Raymond Schra, Janine Verhoef met bijdragen van Jaap Boonstra en Wim Elving (2010)